Được tin Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội chủ trương chống nói ngọng trong nhà trường , người viết bài này rất phấn khởi vì đây là vấn đề đặt ra từ lâu nhưng chưa cơ quan nào “ vào cuộc” .
Nhiều người nước ngoài muốn học tiếng Việt , hỏi tôi về “ Chuẩn phát âm tiếng Việt “ . Thoạt đầu , tôi trả lời ngay : Đó là tiếng Hà Nội .
Bởi vì , Đài Tiếng nói Việt Nam từ ngày đầu thành lập đã dùng cách phát âm của người Hà Nội ( còn gọi là giọng nói Hà Nội) để thực hiện các chương trình phát thanh .
Tuy nhiên , từ ngày đất nước được thống nhất thì trên các đài phát thanh , truyền hình đã dùng cả giọng Hà Nội và giọng miền Nam , miền Trung
Vậy nên , vấn đề đặt ra hiện nay vẫn là : Có phải giọng nói Hà Nội là chuần phát âm tiếng Việt ?
Phải đặt câu hỏi này ra vì đối chiếu với chính tả tiếng Việt mà chúng ta đang lấy làm chuẩn cho văn viết thì xem ra giọng Hà Nội vẫn chưa thật chuẩn về phát âm ( nếu không muốn nói là vẫn đôi chỗ còn ngọng ) . Ví dụ : từ sung sướng bị phát âm là xung xướng ; từ trân trọng bị phát âm thành chân chọng ; từ rõ ràng bị phát âm thành dõ dàng v.v......mặc dù khi viết không mắc lỗi chính tả
Hơn nửa thế kỷ qua , diện tích Hà Nội ngày càng mở rộng , hội tụ nhiều giọng nói của các địa phương lân cận và từ nhiêư tỉnh , thành phố gần , xa . Bởi vậy , đến nay trong đời sống thường ngày , Hà Nội
-2-
ngày càng bị lây cách phát âm sai chính tả ( tức là nói ngọng hoặc lệch chuẩn)
Đến các chợ , đi dọc các đường phố gặp không ít trường hợp phát âm lệch chuẩn ( nói ngọng) ,ví dụ : “ Lày cô kia ! chị lói cho mà biết nhá ! Nàm ăn kiểu ấy nà không được đâu . Cứ niều niệu đấy ...”
Thậm chí , không phải không có trường hợp phát thanh viên “đọc ngọng” tên phim “ Mùa len trâu” thành “ Mùa nen châu” (!) v.v....
Vậy cho nên , thiết nghĩ ngành Giáo dục và Đào tạo nên và cần phối hợp với các cơ quan chức năng liên quan dể xác định cho rõ “chuẩn” phát âm tiếng Việt thật đúng chính tả để các địa phương trong cả nước cùng dựa vào đó mà nắn sửa cách phát âm bắt đầu từ nhà trương (ngay từ lớp mẫu giáo trở đi) .
Hà Nội là Thủ Đô của cả nước nên khởi đầu việc chống nói ngọng từ Hà Nội là rất phải và rất cần để làm gương mẫu cho cả nước . Tiếp đó , các tỉnh , thành phố trong cả nước đều làm theo để tiếng Việt có “ chuẩn phát âm quy mô quốc gia” . Ngoài ra , từng địa phương có thể sử dụng các phương ngữ ( thổ âm , thổ ngữ ) theo tập quán xưa nay
Việc chống nói ngọng không phải đơn giản , dễ dàng trong thời gian ngắn như chúng ta mong muốn . Nhưng phải khẩn trương triển khai theo một kế hoạch cụ thể được chuẩn bị chu đáo và đồng bộ . Đặc biệt là cần có sự quyết tâm cao độ , tránh tình trang “đánh trống bỏ dùi”
Hà nội , 18-11-2011