Trên đời này, từ xưa đến nay và chắc là cả lâu dài sau này, có hai nghề được thiên hạ rất tôn trọng: đó là nghề Thầy giáo và nghề Thầy thuốc. Coi trọng vì đối tượng của hai "nghề" này là CON NGƯỜI, cả về thể chất lẫn tinh thần!
Xưa, khi các cụ nói: "Nhất tự vi sư, bán tự vi sư", chắc là ở thời điểm ấy, sự nỗ lực truyền thụ kiến thức cho Trò, của người Thầy là lớn lao lắm. Dậy một chữ cũng dậy hết lòng; dậy nửa chữ cũng dậy hết tâm sức - hình ảnh đồng tiền không hề chen vào đây! Chữ "Sư" gắn chặt với chữ "Đạo" – "tôn Sư trọng Đạo", chính vì lẽ ấy!
Ngày nay, bên cạnh đại đa số "Thầy ra Thầy", thì cũng có khá nhiều Thầy chưa thật... ra Thầy! Thầy mà cũng "chậy xô" hết "lò" luyện thi này, sang "lò" luyện thi kia giống như các nàng ca sĩ chạy xô hết quán "Bar" nọ đến quán "Bar" khác! Không chỉ thế, ca sĩ có "đầu nậu" của ca sĩ, thì thầy giáo cũng có "đầu nậu" của thầy giáo! Ca sĩ đua nhau tiếp thị, "lăng xê"; thì "gia sư" cũng dán quảng cáo khắp nơi!
Cũng có người lý giải: "xin đừng thần thành hóa người thầy! Thầy gì thì cũng phải sống, phải nuôi con nuôi cháu! – Cơm áo không đùa với giáo sư!". Nói thế thì đúng quá, nhưng là cái "đúng" với người thường, nghề thường; không đúng với người "mô phạm", nghề "sư phạm"! Đó chính là sự khác biệt cơ bản giữa "Đạo" và "đời" vậy! Một khi ai đó đã "dấn thân" vào nghề dậy học, thì trước tiên phải dám chấp nhận cái "Đạo làm Thầy" cao cả. Không dám chấp nhận, xin không chọn nghề sư phạm! Cũng có thể ví von hơi khập khiễng như thế này: đã thích ăn thịt chó thì đừng đi tu!".Điều này cũng giống như, là Đảng viên cộng sản, nhưng lại chỉ nghĩ đến lợi ích của bản thân mình, gia đình mình thì làm sao chiếm được niềm tin yêu của Dân chúng? Sớm muộn gì, những "Đảng viên" đó cũng trở thành bọn tham nhũng, bọn phá hoại Đảng! Những kẻ như thế, xưng danh Đảng viên làm gì cho nó ngượng mồm?!.
Nếu như Thầy giáo gắn với chữ "Đạo", thì chữ "Lương" được xã hội dành riêng cho Thầy thuốc – và chỉ Thầy thuốc mà thôi!
Không chỉ một chữ Lương, Thầy thuốc học cao còn thêm chữ "Bác – Bác sỹ" (để nói lên sự uyên bác? Thầy thuốc mà không uyên bác, ai dám giao tính mệnh cho Thầy!). Cùng với chữ Lương là hai chữ "Từ mẫu – mẹ hiền". Cha ông ta hẳn đã cân nhắc lắm khi dùng hai chữ "Từ mẫu", chứ không dùng hai chữ "Phụ Mẫu", như đã dùng với các "Quan lại " thông thường (mặc dù người làm nghề Y không chỉ là nữ giới)?!.
Giống như Thầy giáo, Thầy thuốc cũng có rất, rất nhiều gương sáng trong đạo đức nghề nghiệp, được xã hội thừa nhận, kính yêu! Nhưng đáng buồn, bên cạnh đó, đã tồn tại khá nhiều những con sâu "làm rầu cả nồi canh y-tế"! Chuyện "tiêu cực" trong giới y, bác sỹ đã trở thành "chuyện hàng ngày", báo chí đã nêu cụ thể, thiết tưởng không cần nhắc lại. Điều muốn nói là, đừng mượn cớ "Kinh tế Thị trường" để biến mọi cái trên đời thành "hàng hóa" hết, nhất là trước tính mạng con người! Khi viết đến đây, có bạn hỏi: "Anh nói nghe hay lắm! Nhưng nếu đặt địa vị làm giáo viên, thầy thuốc với mức lương (tôi nhấn mạnh) không đủ lo cho đời sống gia đình thì liệu anh có thể vui vẻ phát huy hết sức mình trong công việc được không?" (xem thêm: "Góp bàn về Đạo lý người Thầy" trích ở cuối bài). Về điểm này, xin được giãi bầy: Tôi quả không phải là nhà giáo, bác sỹ. Tôi vốn là một nhà quản lý doanh nghiệp, một doanh nghiệp Nhà Nước một thời cũng thuộc loại nổi tiếng ở Tỉnh tôi, nhưng lương của tôi còn thua lương bạn tôi, một giáo viên cấp ba! Khi nói thế, tôi không có ý so sánh lương giữa các ngành nghề trong xã hội hiện tại, mà chỉ muốn nói: Lương ở nước ta đúng là chưa hợp lý, nhưng là sự chưa hợp lý chung, chứ không riêng ngành giáo dục hoặc ngành Y! Lương – cần phải cải cách một cách thật sự nghiêm túc, phải làm cho người "làm công ăn lương được sống chính bằng đồng lương làm ăn chân chính". Nhưng "Lương" và "Lương – tâm" là hai lĩnh vực không thể, không nên đồng nhất!
Vậy thì cái cớ "Lương ít" thì dậy ít, lương thế nào chữa bệnh thế ấy, có thể đúng ở một nghề, một môi trường công việc nào đó, còn với những nghề, những công việc cần nhiều, rất nhiều "LƯƠNG TÂM" như hai nghề này, thì nói như thế, hoàn toàn không thể chấp nhận được! Nói như thế chính là đã súc phạm nghiêm trọng đến danh dự đáng kính của người Thầy!
Trong hoàn cảnh nào cũng cần chăm lo gìn giữ bằng được "Đạo làm Thầy"! Điều này đương nhiên không chỉ phụ thuộc người Thầy, mà còn là trách nhiệm của xã hội, trong đó có phần cơ chế, chính sách!