(Tặng chú Bình và nhứng người thân yêu)
“…em Pleiku má đỏ môi hồng/ở đây buổi chiều quanh năm mùa đông nên mắt em ướt và tóc em ướt/da em mềm như mây chiều trong…”. Mình nghe ca khúc này lần đầu tiên cách đây hơn 30 năm khi ấy mình nhớ là mới học lớp 11. Lúc ấy chú Bình vừa xuất ngũ sau 11 năm lăn lộn ở chiến trường. Về chưa xin được việc ngay, suốt ngày ông chú nghêu ngao hát váng nhà với cây đàn ghi ta gỗ. Mình và thằng em trai suốt ngày bám ông chú để học lỏm các bài hát. Hồi đó đâu đã có băng, đĩa, sách nhạc như bây giờ. Không hiểu sao chú Bình thuộc nhiều bài hát thế. Toàn là những bài “đỉnh” mà một hai năm sau trở thành “hot” ở Hà nôi như: “Trị an âm vang mùa xuân, Tam biệt chim én, Mặt trời bé con, Em ở nông trường em ra biên giới,..” Những bài hát của chú Bình đã đi suốt với mấy chị em mình cả một thời thơ bé . Chú Bình người thấp, nhỏ nhưng giọng hát lại rất khoẻ. Nhà mình hồi đấy còn ở Cầu Gỗ - một cái nhà cổ dài dằng dặc. Sự xuất hiện của ông chú sau rất nhiều năm trận mạc trở về có cái gì đó hơi khập khiễng so với khung cảnh. Nhưng bây giờ mình mới nghĩ thế chứ hồi đó suốt ngày chỉ nịnh ông chú hát. Nhất là những buổi tối mất điện mấy chú cháu rải chiếu ra vỉa hè trước của ngồi đàn hát. Bọn choai choai hang xòm cũng kéo nhau ngồi nghe. Chú Bình hát rất máu, có những đoạn lên cao vút mà chú vẫn lên được. Chú vừa hát vừa đánh ghi ta. Chú bảo hồi ở đơn vị lúc hoà bình rồi, những lúc rảnh bọn tao toàn đàn hát, rồi hội diễn các kiểu đấy. Oách ra phết. Xong chú lại hát. Bọn choai lác cả mắt. Mà ông chú thuộc nhiều bài thật. đặc biệt là nhiều bài của Phạm Duy- lúc đấy còn khá xa lạ với gu âm nhạc của người miền Bắc . Nhờ chú Bình mà thời ấy chị em mình đã được nghe “Em tan trường về, đường mưa nho nhỏ”(Ngày xưa Hoàng Thị)..rồi “ Ông giăng xuống chơi cây cau thì cây cau sẽ cho mo, ông giăng xuống chơi học trò thì học trò cho bút” (ông Giăng) và cả “Nàng có ba người anh đi bộ đội, những em nàng còn em chưa biết nói, tóc nàng hãy còn xanh. Tôi người vệ quốc quân yêu nàng như tình yêu em gái..” (Màu tím hoa sim) Mấy đứa cứ nghe rồi chép ra giấy học nhẩm theo. Nhà mình cũng lạ, tất cả đàn ông trong nhà, các ông bác, ông chú, bố mình đều biết chơi ghi ta va hát khá hay. Thằng em mình hồi đấy cũng tập toẹ ghi ta và hát những bài học đuợc của chú Bình, Còn mình, mình mang những bài ấy đến lớp dạy lại cho mấy đứa. Đứa nào cũng sướng mê tơi.
Mình còn nhớ lúc chú Bình hát “phố núi cao phố núi đầy sương /phố núi cây xanh trời thấp thật buồn /anh khách lạ đi lên đi xuống/may mà có em đời còn dễ thương “ mình đang giặt quần áo ở dưới nhà, tự dưng thấy bái hát ngộ ngộ, mình leo lên gác bảo chú hát lại bài này đi, nghe lạ quá. Thế là chú Bình dạo ghi ta tưng tưng tưng tưng và hát: em Pleiku má đỏ môi hồng /ở đây buổi chiều quanh năm mùa đông/nên mắt em ướt và tóc em ướt /da em mềm như mây chiều trong . Hồi đó đâu có biết chính xác tên bài này, mà cũng không biết là của Phạm Duy phổ thơ Vũ Hữu Định. Chú Binh bảo tao không nhớ chính xác là bài gì, một lần ngồi nhậu trước khi tao xuát ngũ ra Bắc, có một thằng là bạn của một thằng trong đám nhậu, nghe nói thằng này hồi trước là nguỵ, thằng cha nó hát bài này. Tao thấy hay quá nên nhờ nó chép lại cho. Sau này, có Internet mình mới biết đấy là bản nhạc Phạm Duy phổ bài thơ “Còn một chút gì để nhớ” của nhà thơ Vũ Hựu Định viết năm 1970 khi anh về đây thăm một người bạn gái.. Cũng nhờ bác “Google “mà mình mới biết anh Vũ Hữư Định đã mất năm 1981. Mặc dù không quen anh Định nhưng lúc đọc bài viết về anh ấy mình cũng buồn xỉu đi.
Lại nói về chuyện đàn hát của chú Bình, bọn mình thì thích mê nhưng người lớn thì hình như không nghĩ thế. Bố mẹ và bác cả cằn nhằn chú Bình, cái thằng này suốt ngày hát hò chẳng chịu đi mà kiếm việc làm.
Khoảng nửa năm sau chú Bình xin được việc ở công ty thuỷ sản. 11 năm trận mạc, chẳng kịp học hành nên chỉ được xếp làm chân vớ vẩn. Công việc lam lũ, chú bớt hát đi, mà có hát thì cũng không hát to như lúc chú mới về nhà nữa. Năm sau chú lấy vợ, rồi vợ chú đẻ hai thằng con. Chú già đi rất nhanh, còn bọn mình cũng lớn lên, lúc ấy bắt đầu có các bản nhạc in xuất bản khá nhiều cùng với cả băng catset nên hai chi em cũng không còn hăm hở nghe chú Bình hát nữa. Sau đó nhà mình chuyển nhà, lâu lâu gặp bác Cả hỏi chú Bình còn hay hát nữa không bác bảo độ này tiến bộ rồi, không thấy hát hò gì cả.Thỉnh thoảng bây giờ giỗ têt., mấy chú cháu gặp nhau vẫn nhắc lại chuyện ngày xưa. Cả nhà cười rũ.
Nghĩ cũng lạ, hồi đấy cái gì chui vào đầu là nó nằm lì trong đấy không chịu chui ra nữa. Chẳng bù cho bây giờ cố nhồi nhét mà nhiều cái cứ đọc qua mồm là nó lại chay ra ngoài mất tiêu. Đang ngồi gõ những dòng này mà mình vẫn nhớ như in cảnh mình và thằng em ngồi hóng chú Bình hát để học ké.
Sáng nay, xuống sân bay Pleiku, ngồi xe về khách sạn, trời mát dịu mặc dù đang là mùa khô, những con đường uốn luợn của phố núi khiến ký ức đã ngủ quên vụt sống lại. Mình khe khẽ hát “phố núi cao phố núi đầy sương /phố núi cây xanh trời thấp thật buồn /anh khách lạ đi lên đi xuống/may mà có em đời còn dễ thương “. Chú lái xe ngạc nhiên ủa chị dân Bắc mà cũng biết bài này ? Mình chỉ cười không nói gì. Về khách sạn, việc đầu tiên là vào Internet tải bài này xuống, mở cửa sổ phòng, đứng ở bao lơn nhìn ra con phố dài trước mặt. Những ca từ đầu tiên vừa vang lên chợt thấy lòng rưng rưng như vừa gặp người quen cũ.
Gọi điện cho thằng em bảo mày còn nhớ “em Pleiku má đỏ mới hồng không? Nó bảo ngay, nhớ chứ sao không, bài này ngày xưa chị em mình hay nghe chú Bình hát mà. Thằng khỉ, hoá ra nó cũng giống mình, cái gì ngày xưa đã chui vào đầu rồi thì cứ ở lì trong đó! Nhưng mà cũng may, nhờ thế mà hôm nay đến Pleiku mình mới Còn một chút gì để nhớ chứ
Pleiku-Mùa khô 2011
Bài thơ:
Còn một chút gì để nhớ
Tác giả: Vũ Hữu Định
phố núi cao phố núi đầy sương
phố núi cây xanh trời thấp thật buồn
anh khách lạ đi lên đi xuống
may mà có em đời còn dễ thương
phố núi cao phố núi trời gần
phố xá không xa nên phố tình thân
đi dăm phút đã về chốn cũ
một buổi chiều nao lòng bỗng bâng khuâng
em Pleiku má đỏ môi hồng
ở đây buổi chiều quanh năm mùa đông
nên mắt em ướt và tóc em ướt
da em mềm như mây chiều trong
xin cám ơn thành phố có em
xin cám ơn một mái tóc mềm
mai xa lắc bên đồi biên giới
còn một chút gì để nhớ để thương