Cuộc bầu cử tổng thống lần thứ 8 ở Đài Loan được tổ chức ngày 13/1, với kết quả là ông Lại Thanh Đức, Phó chủ tịch đảng Dân Tiến (Democratic Progressive Party, DPP) thắng cử.
Tin sơ khởi từ các cơ quan truyền thông Đài Loan, sau khi kiểm hơn 85% số phiếu bầu, ông Lại Thanh Đức giành được gần 41%, vượt xa ông Hầu Hữu Ích thuộc Quốc Dân Đảng (Koumingtan, KMT) với 33,3% và ông Kha Văn Triết thuộc Đảng Nhân dân Đài Loan (Taiwan People Party, TPP) với 26%. Dự kiến, kết quả chính thức sẽ được công bố tối 13-1-2024, giờ địa phương.
Ngay sau khi tuyên bố thắng cử, ông Lại Thanh Đức bày tỏ lòng cảm ơn người dân Đài Loan đã viết nên một chương mới cho nền dân chủ đất nước. Chiến thắng này rất quan trọng vì Đài Loan sẽ không thuộc về chủ nghĩa độc tài. Người dân Đài Loan đã thành công trong việc chống lại các ảnh hưởng ngoại lai trong cuộc bầu cử và đất nước sẽ tiếp tục đi đúng hướng.
Hai ứng cử viên Hồ Hữu Ích và Kha Văn Triết cũng đã công nhận kết quả bầu cử và chúc mừng ông Lại Thanh Đức về chiến thắng này.
Đây là lần thắng cử thứ ba của đảng Dân Tiến . Theo luật, Tổng thống tiền nhiệm, bà Thái Anh Văn, không được phép tái tranh cử sau hai nhiệm kỳ.
Mối quan hệ với Trung Quốc
Đảng Cộng sản Trung Quốc xem kết quả bầu cử lần này sẽ định hình một xu hướng mới cho mối quan hệ với Đài Loan, vốn dĩ đã căng thẳng từ lâu.
Kể từ khi đảng Dân Tiến thắng cử, Trung Quốc đã ngừng liên lạc với Đài Loan. Nhiều lần Bắc Kinh đe dọa sẽ sử dụng các biện pháp quân sự nếu việc thống nhất hòa bình không thành hiện thực. Quân đội Trung Quốc thể hiện sức mạnh gần như hàng ngày với việc điều các máy bay chiến đấu thâm nhập vào không phận của Đài Loan.
Gần đây, trong bài phát biểu nhân dịp năm mới, nhà lãnh đạo Tập Cận Bình nhắc lại rằng, việc thống nhất Trung Quốc với Đài Loan chắc chắn sẽ diễn ra, vì đó là “không thể tránh khỏi về mặt lịch sử”.
Trước đây, Trung Quốc đã không dành thiện cảm cho vị tổng thống tân cử, mà ngược lại, lên án ông Lại Thanh Đức là “thành phần cứng rắn, ly khai và còn tệ hơn Thái Anh Văn“.
Đúng theo dự đoán, sau khi thắng cử, ông Lại Thanh Đức không đề cập đến tình trạng độc lập của Đài Loan và xem lời tuyên bố thận trọng của bà Thái Anh Văn đã trở thành mẫu mực: “Đài Loan vốn đã độc lập nên không cần tuyên bố gì thêm”.
Nhân dịp thắng cử , ông Lại Thanh Đức kêu gọi Trung Quốc duy trì hòa bình ở eo biển giữa hai nước: “Hòa bình toàn cầu phụ thuộc vào hòa bình ở eo biển Đài Loan” và bày tỏ sẵn sàng hợp tác với Trung Quốc trong việc tìm kiếm các cuộc đàm phán. Mặt khác, Đài Loan sẽ tiếp tục “sát cánh với các nền dân chủ khắp nơi trên thế giới“.
Trong khi đó, Chen Binhua, phát ngôn viên của Văn phòng các vấn đề Đài Loan ở Bắc Kinh, cho biết, Trung Quốc thấy không có lý do gì để thay đổi quan hệ với Đài Loan. Cuộc bầu cử này không thể thay đổi xu hướng chung hướng tới “thống nhất không thể tránh khỏi với đại lục; kết quả của cuộc bầu cử cho thấy đảng Dân Tiến không có khả năng đại diện cho dư luận hiện nay và Đài Loan thuộc về Trung Quốc”.
Về mặt kinh tế, Đài Loan phát triển nhanh chóng. Tổng sản phẩm quốc nội năm 2023 là khoảng 750 tỷ đô la Mỹ, trở thành một trong những nền kinh tế quan trọng trên thế giới. Điểm nổi bật nhất là ngay cả trong thời kỳ đại dịch, nền kinh tế Đài Loan cũng không bị ảnh hưởng, mà không ngừng tăng trưởng. Việc sản xuất chip máy tính và chất bán dẫn đặc biệt của Công ty Sản xuất chất bán dẫn (TSMC) lớn đứng vào hàng thứ ba trên thế giới, sau Samsung và Intel.
Trung Quốc đang tỏ ra muốn giành quyền kiểm soát nền kinh tế của Đài Loan, để có thể mang lại cho Bắc Kinh nhiều ưu thế khác. Đó cũng là một động lực mới để Trung Quốc thu tóm Đài Loan nhanh hơn bằng quân sự. Vấn đề này hiện nay còn gây nhiều tranh cải, nhưng sau khi đảng Dân Tiến thắng cử lần này, mối bang giao trở nên phức tạp hơn.
Mối quan hệ với Hoa Kỳ
Tổng thống Mỹ, Joe Biden đã chúc mừng vị tổng thống tân cử, tuy nhiên cùng lúc lên tiếng bác bỏ việc ủng hộ Đài Loan trong nỗ lực giành độc lập nhằm tách hoàn toàn khỏi Trung Quốc.
Mặc dù không chính thức có quan hệ ngoại giao với Đài Loan, nhưng Hoa Kỳ đã cung cấp vũ khí cho Đài Loan. Tháng 7/2023, Mỹ viện trợ vũ khí cho Đài Loan trị giá lên tới 345 triệu đô la. Ngay trước cuối năm, Mỹ đã bán thiết bị trị giá 300 triệu đô la cho Đài Loan để giúp duy trì hệ thống thông tin chiến thuật.
Hôm thứ Bảy 13/1, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ cho biết rằng, người dân Đài Loan đã một lần nữa chứng minh sức mạnh của hệ thống dân chủ qua tiến trình bầu cử. Hoa Kỳ mong muốn được làm việc với ông Lại Thanh Đức và các nhà lãnh đạo của tất cả các bên để thúc đẩy “lợi ích và giá trị chung” và thúc đẩy các mối quan hệ không chính thức lâu dài, phù hợp với chính sách một Trung Quốc.