Đi công tác về, tình cờ mở web của Lê Thiếu Nhơn thấy có bài của Nguyễn Quang Lập viết về bạn văn thứ 28- Nguyễn Thành Phong, trong đó có vài câu “ tiện đây nói thêm về bộ phim Canh bạc ầm ĩ một thời của Nguyễn Thị Hồng Ngát và Lưu Trọng Ninh viết dựa trên truyện ngắn của Nguyễn Thành Phong mà không có tên trên gieneric và không có một cắc thù lao!!!” Cái sự “ tiện đây “ của Nguyễn Quang Lập cũng là sự “ tiện đây” đem lại cảm giác không lấy gì làm thú vị cho tác giả và đạo diễn bộ phim này.
Sự thật thì không phải như vậy. Còn nhớ vào năm 1989 gì đó trên báo Tiền phong có đăng một mẩu tin ( giống như rao vặt) rất giật gân về một anh chàng ham cờ bạc ở trên mạn ngược đến nỗi bị thua nặng không có tiền trả phải gán vợ. Mẩu tin vẻn vẹn chỉ có thế, không có tên người cụ thể . Thấy đây là một tin lạ, khiến nhiều người khi đó quan tâm . Giám đốc Hãng Phim truyện VN lúc ấy là đạo diễn- NSND Hải Ninh cũng vậy. Ông cho mời tôi lên và hỏi có đọc mẩu tin ở Tiền Phong không? Tôi bảo có.Vậy thì em hãy viết một kịch bản về chuyện này đi cho Lưu Trọng Ninh làm vì Ninh đỗ thủ khoa đạo diễn mà chưa có kịch bản giao cho Ninh, thật tiếc. ( Sự giao việc của Giám đốc Hải Ninh giống như một dạng ra đề cho “ thí sinh” làm bài và trả bài như bất kỳ kẻ nào đã từng qua trường lớp học về viết kịch bản điện ảnh đều biết và đều phải làm- huống hồ ông lại là Giám đốc).
Khỏi phải nói từ mẩu tin đó người viết đã phải nghĩ ngợi, hư cấu và cấu trúc câu chuyện ra sao cho toát lên được một chuyện phim có đầu có cuối, có nhân vật và các mối quan hệ liên quan đến nhau để không chỉ phản ánh mà còn báo động về một thực trạng rất đáng lo ngại khi có những người trẻ tuổi đã làm mọi cách để kiếm tiền, bất chấp cả luân thường đạo lý. Và thông điệp của bộ phim đầu tay rất thành công của Lưu Trọng Ninh đã ra đời như mọi người đã từng xem, từng thấy .
Chuyện chỉ có vậy và xuất xứ bộ phim là như vậy.” Canh bạc gán vợ” chỉ là tên của mẩu tin kia thôi. Tác giả kịch bản ( cho đến tận bây giờ) vẫn chưa từng được hân hạnh đọc truyện ngắn có tên “ Canh bạc gán vợ “ của Nguyễn Thành Phong. Và vì vậy tên Nguyễn Thành Phong không có trên gieneric là điều đương nhiên. Kể cả nhuận bút. Nếu phải trả nhuận bút cho mẩu tin chỉ mang tính gợi ý về một đề tài thì chao ôi biết trả như thế nào khi mà ở những năm ấy chuyện bản quyền chưa nặng nề như bây giờ. Mãi sau này khi phim công chiếu rộng rãi và có tiếng vang thì mới có người bảo mẩu tin trên báo Tiền Phong ngày ấy là do Nguyễn Thành Phong viết. Lúc đó tác giả và đạo diễn nói lời “ cảm ơn và xin lỗi “ Nguyễn Thành Phong là vì thế. Dù sao thì cũng vẫn phải cảm ơn mẩu tin này.Bởi không có nó, chắc chắn không có sự khởi đầu cho bộ phim Canh bạc.
Sau khi đọc chân dung bạn văn 28 xong, tôi đã gọi điện cho nhà văn Nguyễn Quang Lập nói rõ mọi chuyện như trên thì chỉ thấy nhà văn cười hề hề. Tôi nhắc nhà văn rằng trước khi đưa ra một việc gì có thể ảnh hưởng đến người khác thì cần phải tham khảo những người liên quan để phản ánh cho chính xác. Hãy hỏi đạo diễn- NSND Hải Ninh , đạo diễn Lưu Trọng Ninh thì sẽ biết sự thật đúng như tôi viết ở trên. Hơn nữa chúng tôi đâu phải người xa lạ đối với anh . Còn anh là cộng tác viên gần gũi của Hãng phim truyện VN từ nhiều năm nay. Và người đưa kịch bản Đời cát của anh từ tủ lưu kịch bản của Hãng PTVN ( dạng đã bị gác lại) vào sản xuất không phải ai khác mà chính là người viết bài này khi đó đang là người phụ trách Hãng . Hẳn anh Lập chưa quên?
Nay có đôi lời nói lại cho rõ như vậy.
15.8.2009