Trong chương trình Đi tìm triệu phú tối 11/8/2009 của đài truyền hình việt nam trong phần chơi với người chơi (là anh Bình), câu 8 chương trình hỏi “ Tôn Tử Binh pháp có bao nhiêu kế?: 12? 24?, 26?..” Người chơi trả lời:36 kế - đúng với đáp án của chương trình. Thế là qua được câu 8. Xem lướt qua truyền hình với nhiều người thế là ổn, nhưng với những người đã từng đọc Tôn Tử Binh Pháp thì nhận ra ngay chỗ sai của câu hỏi khi cho rằng 36 kế thuộc Tôn Tư Binh Pháp. Thực ra Tôn Tử Binh Pháp và Tam thập lục kế (36 kế ) là những tác phẩm Binh thư cổ có giá trị nhất Trung Quốc, xuất hiện từ thời Xuân Thu và truyền đời mãi mãi. Hai tác phẩm đó hoàn toàn khác nhau, độc lập với nhau.
Trước tác chính của Tôn Tư Binh Pháp là bộ Binh pháp 13 thiên (Thuỷ kế, Tác chiến, mưu công, Quân hình, Binh thế, Hư thực, Quân tranh, cửu biến, Hành quân, địa hình, cửu điạ, hoả công và dụng gián) được viết bằng cổ văn Tiền Tần với hơn 5.900 chữ.
Tam thập lục kế (các kế Tá thi hoàn hồn, gỉa si bất điên, phản khách vi chủ, Mỹ nhân kế.v.v...) thấy xuất hiện sớm nhất trong các câu Truyện thời Xuân Thu, Chiến Quốc. Về sau, nhiều đời, nhiều người đã ghi chép, biên soạn, hiệu đính. Hai cuốn sách đó tập hợp lại thành mưu kế trí tuệ của nhân dân Trung quốc
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dịch và biên soạn lại Tôn Tử Binh Pháp để làm tài liệu giảng dạy trong các lớp huấn luyện, đào tạo cán bộ cách mạng trong những năm ở Pác Bó (Hà Quảng Cao Bằng). Người đã tặng cô gái Tày Nông Thị Trưng quyển vở chép bản dịch Tôn Tử Binh Pháp với lời tặng:
Vở này Ta tặng cháu yêu ta
Tỏ chút lòng yêu cháu gọi là
Mong cháu ra công mà học tập
Mai sau cháu giúp nước non nhà.
Hiểu như vậy thì thấy rõ ràng người soạn câu hỏi và đáp án đã sai khi hỏi “ Tôn Tử binh pháp có bao nhiêu kế?). Giả sử người chơi đã từng đọc Tôn Tử Binh Pháp trả lời: “Tôn Tử binh pháp không có kế nào chỉ có 13 thiên (Chương)”. Nếu điều đó xảy ra không biết anh Lại Văn Sâm với tài xử trí và biến báo của mình sẽ “giải thoát” bằng cách nào? rất có thể dẫn tới “Vỡ” cuộc chơi!
Mới đây tôi có góp ý chương trình Ai là triệu phú tối 14/7/2009 ở câu hỏi thứ 7 người chơi trả lời đúng Kim Đồng là người Nùng, trong khi đáp án khẳng định Kim Đồng là người Tày. (Bài in trên báo tiền phong cuối tuần số 29 ). Chưa thấy chương trình có ý kiến gì? vẫn biết để soạn câu hỏi và đáp án không phải là một việc quá dễ và sự đúng sai không thể tuyệt đối nhưng người chơi, người xem truyền hình vẫn muốn chương trình dụng công hơn khi soạn câu hỏi và đáp án để “giảm thiêủ” sự nhầm lẫn, sai sót và điều đặc biệt là nhỡ có sai, có nhầm nên có ứng xử văn hoá với thái độ tôn trọng người xem, người chơi. Điều mà chương trình Ai Là triệu Phú còn thiếu và quên.
Hồ Ba Bể Bắc Kạn
Ngày 12 thánh 8 năm 2009
Hoàng Quảng Uyên