Ghi chép 

Hùng Vương thứ VI - Hùng Huy Vương là một vị vua của nước Văn Lang, trong lịch sử Việt Nam, tương truyền ông là người đã cùng nhân dân Văn Lang chống lại sự tấn công của giặc Ân xâm lược. Hùng Huy Vương 81 năm trị vì đất nước( 1713 - 1632 TCN).

Thời ấy, cách đây khoảng 3700 năm ở thôn Long Tửu, xã Đông Ngàn, tổng Hội Phụ, huyện Đông Ngàn, phủ Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh; nay là thôn Đông Ngàn, xã Đông Hội, huyện Đông Anh, thành phố Hà Nội. Có một người con trai họ Phạm tên Lang và một chàng trai họ Trần tên Khiết, cùng một người khác ở xứ Hoan Châu họ Nguyễn tên Khang. Cả ba người là Phó tướng, Tỳ tướng của Phù Đổng đánh đuổi giặc Ân. Cuộc chiến diễn ra ác liệt, tướng giặc là Thạch Linh Thần tướng bị chém đầu. Cậu bé làng Gióng tên Gióng đi đến đâu cũng chém giặc như chém cỏ rác. Khi gươm bị gãy, Gióng nhổ các bụi tre bên đường quăng ném vào đầu quân địch. Giặc tan, đến núi Sóc Sơn Gióng cởi áo, cưỡi ngựa về trời. Vua Hùng nhớ đến công lao của Gióng, chưa thấy ai như thế, chưa biết lấy gì báo đáp bèn truy tặng ông là Phù Đổng Thiên Vương, còn các Phó tướng, Tỳ tướng đều được ban tặng tước: ông Nguyễn Khang là Bảo Khang Đại Vương, ông Trần Khiết là Minh Khiết Đại Vương và ông Phạm Lang là Quốc Lang Đại Vương, cấp cho các ông hưởng thụ lộc tại trang Đông Ngàn thuộc huyện Đông Ngàn phủ Từ Sơn; Nơi đây đều phụng thờ các ông. Ở đất Đông Ngàn trong cảnh thái bình, khi nhàn rỗi dạo ngắm sơn thủy, dòng Thiên Đức sa giá đến nơi vô sự, thưởng thức nhã nhạc đàn ca, xem hoa thưởng quả hân hoan với phụ lão chốn quần phương vui vẻ với dân bốn cõi...

Ngày sinh của các vị thần: Bảo Khang sinh ngày 15 tháng 2 năm Giáp Thìn, Minh Khiết sinh ngày 10 tháng 2, Quốc Lang sinh ngày 1 tháng 2 cùng năm Bính Thân. Vậy là cả ba vị sinh ra tuy khác ngày nhưng đều cùng tháng 2 thanh bình xuân chớm.

Có điều khi hóa lại cùng ngày 10 tháng 8 ở tuổi ngoại bát tuần. Ghi nhớ công lao các vị, chấp hành tước lộc Vua ban làng Đông Ngàn và nhân dân tứ xứ xây dựng lập đền thờ. Lớn và to tát nhất là Đình Đông Ngàn, thờ chung ba vị; và mỗi vị một ngôi đền riêng biệt: Đền Thượng thờ cụ Nguyễn Bảo Khang, đền Trung thờ cụ Trần Minh Khiết, đền hạ thờ cụ Phạm Quốc Lang; bên bờ sông Thiên Đức các đền đều có hoành phi câu đối, đèn nhang lung linh kính cẩn. Hàng năm cứ đến ngày 1 tháng 2 và 10 tháng 8 âm lịch, nhân dân địa phương và các dòng họ Phạm của làng Đông Ngàn đến làm lễ dâng hương.

Về hiện vật có nhiều, đặc biệt ngoài sắc phong truy tặng của Vua Hùng trải qua thời gian dài bão tố, phong ba, chiến tranh tàn khốc từ bấy đến giờ thời đại Đinh, Lê, Lý, Trần... Các vị đều được bằng sắc truy phong, vạn đại thờ cúng không bao giờ dứt đến nay chỉ còn 24 sắc phong. Soi vào thấy cổ nhất của thời Hậu Lê - Lê Đế (Vĩnh Khánh), Lê Cảnh Hưng, thời Quang Trung, Quang Toản, còn phần lớn là sắc phong triều Nguyễn: Tự Đức, Đồng Khánh, Duy Tân và Khải Định.

Đặc biệt hai sắc phong thời Khải Định Đề: Khải Định nhị niên tam nguyệt thập bát nhật( ngày 18 tháng 3 niên hiệu Khải Định 2(1917) và Khải Định cửu niên thất nguyệt nhị thập ngũ nhật( ngày 26 tháng 7 niên hiệu Khải Định 9(1924); đều phong tặng cho danh tướng họ Phạm: Quốc Lang tôn thần.

Ở Đền Hạ thờ Phạm Quốc Lang, có bức hoành phi và những dòng chữ Hán: “Tối linh từ”, Cộng hòa xã hội Canh Dần niên thu thiên cung tiến nghĩa là: Đền linh thiêng. Mùa thu năm Canh Dần quốc hiệu Công Hòa Xã Hội cung tiến. Trong đền còn có đôi câu đối chữ Hán: Ngàn tây tự cổ lưu danh tướng/ Long địa chí kim uy liệt thần. Nghĩa là: Ngàn tây từ cổ đã lưu truyền danh tướng/ Đất rồng đến nay thần oanh liệt vẫn còn. Đủ biết ngôi đền linh thiêng, thờ vị danh tướng trang trọng đến nhường nào. Đền được xây dựng tự bao giờ? Đường nét hoa văn cổ kính, ngói phủ rêu phong thâm nghiêm bền vững.

Ngôi đền tọa lạc bên sông, trải muôn ngàn gió táp mưa sa, binh lửa vần còn nguyên góc cạnh với đời. Giữ hồn người hồn đất quê hương, dân tộc sâu sa thần niệm linh thiêng mà hậu thế chọn đặt cho. Sau lưng cây đại già hàng nghìn tuổi che bóng, giương cành đứng gác ngày đêm... (ảnh)

Đền thờ Quốc Lang Đại Vương

Xứng đáng tầm sắc phong vua chúa, các đại tự linh từ và tươi tắn bằng xếp hạng di tích Lịch sử - văn hóa thời đại Hồ Chí Minh ghi nhận (2008).

Vậy là nếu chúng ta họ Phạm đã suy tôn Phạm Tu ở đất Văn Trì có công từ thời Lý Nam Đế (544 - 548) đánh giặc Lương cách đây ngót 1500 năm thì nay lại tìm thấy danh tướng họ Phạm Quốc Lang Đại Vương có công cùng Phù Đổng Thiên Vương dẹp giặc Ân, tính ra gần bốn thiên niên kỷ; thật vĩ đại vô cùng!

Bấy nhiêu cứ liệu, sự tích hùng biện trên đây đủ độ tin để con cháu dòng họ Phạm gần xa tụ về đất Đông Ngàn tôn tạo, tế cáo phụng thờ một di tích cao siêu cho xứng tầm cụ tổ Quốc Lang Đại Vương, một danh tướng họ Phạm cả nước Việt Nam ta!

Nam Hồng đầu xuân Đinh Dậu 2017.

--------------------------------------------------------------------------------------------------

∗ Tham khảo trong Phủ lục về ba vị Đại Vương là công thần Triều Hùng (bản chính Ngọc Phả lưu tại Bộ Lễ Quốc Triều). Người dịch: TS Nguyễn Hữu Mùi