Trang chủ » Bầu bạn góp cổ phần

Điều không tưởng đã đến

Nguyễn Quang Thiều
Thứ hai ngày 1 tháng 1 năm 1900 12:00 AM

Cách đây khoảng 10 năm, trong một lần nói chuyện với một lãnh đạo cấp thứ trưởng với danh nghĩa là một người bạn vong niên, tôi có đề cập đến nguy cơ hình thành loại tội phạm kiểu MAFIA ở Việt Nam. Vị thứ trưởng đã nổi giận và phê phán tôi gay gắt. Ông cho rằng tôi đã quá cực đoan và mang những ý nghĩ đen tối về xã hội của chúng ta. Ông nói rằng những dự báo của tôi sẽ mãi mãi là một điều hoang tưởng. Tôi không tranh luận với ông. Nhưng tôi biết những điều ấy sẽ đến. Và cuối cùng điều không tưởng ấy đã trở thành sự thật.

Vụ tàn sát kinh hoàng ở Quảng Ninh xảy ra mấy ngày qua, cho dù cơ quan điều tra kết luận ban đầu là việc tàn sát đó không phải do thanh toán của các băng nhóm xã hội đen mà là do những kẻ bị ăn cắp than đã giết chết những người ăn cắp. Có thể hình thức là như thế, nhưng bản chất man rợ và cách sử dụng vũ khí đó chính là kiểu hành xử của MAFIA. Chúng ta đừng biện minh cho việc tàn sát man rợ ấy. Cho đến bây giờ, không ít những người có trách nhiệm xã hội vẫn tìm cách lảng tránh cụm từ MAFIA. Nói một cách đơn giản nhất thì MAFIA là những tội ác được tiến hành có tổ chức. Đã nhiều năm nay, chúng ta từng chứng kiến không ít vụ thanh trừng nhau bằng vũ khí một cách man rợ. Và tội ác đó không hề dừng lại.

Theo dõi thái độ của không ít người có trách nhiệm, tôi nhận thấy họ vẫn chỉ coi vụ tàn sát man rợ đó như là một sự vụ. Họ không hề giật mình kinh hãi vì nhận ra rằng: đó là thông điệp cụ thể nhất và kinh hoàng nhất về sự suy thoái lương tâm của con người trong xã hội. Cơ quan điều tra chưa bắt được thủ phạm, nhưng tôi chắc chắn rằng thủ phạm vụ tàn sát ở Quảng Ninh là những người còn trẻ. Tôi nói đến điều này với một cảnh báo rằng: sự giá lạnh tâm hồn dẫn đến tội ác của thế hệ sau man rợ hơn và ngang nhiên hơn thế hệ trước đó. Những tội phạm trẻ tuổi ngang nhiên cầm dao đuổi một người và thản nhiên chém chết người đó rồi... hồn nhiên lên xe máy đi thẳng đến quán bia hay quán cà phê. Vì sao vậy? Vì hệ thống giáo dục của chúng ta trên cái trục: gia đình - nhà trường - xã hội - chính quyền đã bị lung lay. Ai cũng biết trong mọi xã hội và mọi thời đều có tội ác. Nhưng tội ác bây giờ hình như đã ít bị lên án hơn trong toàn bộ xã hội và ít dày vò những người quản lý hơn.

Chúng ta mỗi ngày một đánh mất khả năng nhìn thấy con đường như vô hình từ một điều bé nhỏ dẫn một đứa trẻ đến thế giới của lòng nhân ái hay thế giới của tội ác. Trong khi đó, chúng ta chỉ còn lại khả năng nhìn thấy con đường cụ thể dẫn đến một thế giới đầy những dục vọng và vô cảm.

Một Trung tâm nghiên cứu những vấn đề xã hội đã khảo sát và cho thấy: hầu hết những thanh thiếu niên tham gia những hoạt động như đua xe, dùng chất gây nghiện hay ma túy đều là con cái của những gia đình có tiền và có những địa vị nhất định trong xã hội. Những thanh thiếu niên đó không vì nghèo đói mà rơi vào u uất hay bế tắc mà bởi chúng không tìm được ý nghĩa tinh thần trong cuộc sống. Chỉ có ý nghĩa tinh thần mới cứu rỗi được con người thoát khỏi những hành động tội ác.
 
Một nhà văn bạn tôi, sau khi nghe vụ tàn sát ở Quảng Ninh, đã nói: Đến một ngày nào đó, chúng ta sẽ chứng kiến trên đường phố một thanh niên bước đến trước một đứa bạn cùng lớp hoặc cùng trường, bình thản rút một khẩu súng, chậm rãi chĩa thẳng vào đầu đứa bạn và bóp cò. Giá lạnh như một trò chơi robot hay một chương trình games mới phát trên truyền hình của chúng ta. Kể xong câu chuyện "giả tưởng" đó, nhà văn đó hỏi tôi: Ông tin có chuyện như thế không? Tin. Tôi đáp trong sự sợ hãi mơ hồ nhưng không còn cách trả lời nào khác.