* Là người rất quan tâm và nặng tình với Việt Nam, ông có suy nghĩ gì về những hành động khiêu khích của Trung Quốc vẫn không chịu rút giàn khoan Hải Dương-981 ra khỏi vùng biển Hoàng Sa thuộc chủ quyền Việt Nam?

- Nhà văn cựu binh Mỹ Wayne Karlin: Tôi có nghe những tin tức đó, cả những tin tức về người Việt ở trong nước và nhiều nước trên thế giới cùng đồng lòng biểu tình phản đối sự việc trên. Tôi cho rằng Trung Quốc cần phải học hỏi lịch sử từ cổ đại tới cận hiện đại của chính họ, từ những bài học lịch sử đã xảy ra đối với Pháp và Mỹ khi muốn chiếm Việt Nam. Việc cố gắng xâm lấn vùng biển Việt Nam sẽ không có kết thúc tốt đẹp cho họ.

* Từng chứng kiến một Việt Nam trong chiến tranh, theo ông, người Việt Nam sẽ phải làm điều gì nhất lúc này để được sống trong hòa bình?

- Thực sự tôi sẽ rất buồn khi phải suy nghĩ tới bất kỳ cuộc chiến nào xảy ra ở Việt Nam hiện nay sau tất cả những nỗ lực hy sinh và tàn phá trong quá khứ, và sau tất cả những nỗ lực tái xây dựng và phục hồi của các bạn từ năm 1975 tới nay. Chiến tranh rõ ràng sẽ phá hủy cả hai đất nước. Nhưng tôi không nghĩ rằng Trung Quốc sẽ tiếp tục leo thang xa hơn đến thế. Họ có thể vẫn sẽ tiếp tục tạo nên nhiều vụ gây rối khác như vụ giàn khoan Hải Dương-981 này. Nhưng Việt Nam đã có lập trường rõ ràng và làm việc với các nước trong khu vực đặc biệt là những nước cũng đang bị đe dọa về lãnh thổ, để cùng nhau tạo nên sức ép quốc tế đối với Trung Quốc.

* Độc giả Việt đã biết tới ông qua một số tiểu thuyết mà ông viết về chiến tranh Việt Nam và qua thông tin những tác phẩm văn học Việt mà ông đã đóng vai trò rất lớn trong việc biên tập, hiệu đính tiếng Anh, giới thiệu xuất bản tại Mỹ. Điều gì quan trọng nhất khiến ông quyết định bước vào con đường viết văn?

- Đúng vậy, sau khi trở về từ cuộc chiến tranh Việt Nam, tôi học đại học và bắt đầu viết văn từ đó, dù câu chuyện đầu tiên của tôi - nội dung cũng về chiến tranh Việt Nam, không được xuất bản mãi cho tới năm 1973. Tôi thích đọc sách từ nhỏ và luôn muốn trở thành một nhà văn. Nếu không tham gia chiến tranh, tôi nghĩ mình vẫn bước vào nghiệp văn, nhưng chiến tranh đã đem lại cho tôi đề tài sáng tác đầu tiên. Đó là sự kiện quan trọng nhất đã xảy ra đối với thế hệ tôi, với đất nước tôi, với chính tôi. Vì thế dĩ nhiên tôi phải viết về nó. Không phải tất cả các cuốn sách của tôi đều viết về chiến tranh, nhưng chiến tranh hoặc di chứng chiến tranh đã từng và vẫn đang là trọng tâm trong sự nghiệp sáng tác của tôi.

* Điều gì khiến ông thay đổi suy nghĩ và ủng hộ Việt Nam?

- Thực ra tôi đã quay lại chống chiến tranh từ khi tôi vẫn đang ở trong cuộc chiến, vì tôi cảm nhận được chiến tranh đã phá hủy cả hai bên, cả Việt Nam và Mỹ. Tôi đã chứng kiến bạn bè mình và cả những người Việt Nam phải chết mà không ai biết lý do tại sao. Nhưng tôi vẫn chưa hiểu thấu đáo hết toàn cảnh theo một nghĩa rộng hơn những kinh nghiệm mà tôi đã trải qua cho tới khi quay về nước và đọc thêm nhiều về cuộc chiến này.

Và tôi đã bị tác động mạnh vì giết chóc và nạn đói vẫn tiếp diễn ở Việt Nam sau khi tôi về nước. Tôi vẫn có nhiều bạn bè trong cuộc chiến và nhiều người Mỹ vẫn dửng dưng về điều đang diễn ra lúc đó bởi họ vẫn có thể sống cuộc sống của họ và phớt lờ chiến tranh, chỉ trừ phi họ có người thân tham gia trong đó. Hồi học đại học, tôi đã tham gia vào một tổ chức hòa bình của sinh viên, rồi tổ chức cựu binh Mỹ chống chiến tranh Việt Nam, tham gia các cuộc biểu tình phản đối chiến tranh, rồi làm việc tại First Casualty Press.

* Ông có thể chia sẻ về kế hoạch sáng tác sắp tới?

- Tôi vừa viết xong một cuốn tiểu thuyết mới, xoay quanh những tác động vào một thành phố nhỏ của Mỹ bởi những chiến tranh gần đây ở Irag và Afghanistan. Và tôi cũng đang nghiên cứu hướng đi cho tác phẩm tiếp theo. Ngoài ra, tôi cũng vừa biên tập xong một tác phẩm văn học Việt khác mà tôi chưa thể công bố.

* Ông muốn nói gì với Việt Nam ở hiện tại?

- Tôi luôn mong muốn Việt Nam được hòa bình, hùng mạnh, tràn ngập cả hạnh phúc tinh thần, vật chất và giàu có. Tôi ước mình sớm được quay lại Việt Nam.