Ông cha ta khôn khéo, vì nhận thức rõ khi ở cạnh một nước lớn, khéo léo là một kỹ năng không thể không có. Thế nhưng ông cha ta tuyệt đối không bao giờ thể hiện sự yếu hèn.

Nội lực mạnh thì mối đe doạ từ bên ngoài giảm

Chúng ta nuôi dưỡng lòng yêu nước trong nhân dân bằng cái gì? Bằng chính sự bảo vệ, che chở mà Nhà nước dành cho người dân, bằng cách tạo dựng lòng tin của nhân dân vào chính quyền, bằng cách tạo dựng cho họ một cuộc sống tốt đẹp và bình yên hơn mỗi ngày; bằng chính sự tôn trọng lòng yêu nước của từng người công dân Việt Nam đang sinh sống trên mảnh đất này. Lúc giữ được lòng dân là lúc nội lực đất nước mạnh nhất. Nội lực mạnh thì mối đe doạ từ bên ngoài sẽ giảm đi rất nhiều.

Có người cho rằng quyền yêu nước là của riêng ai đó, hay nghĩ rằng họ biết yêu nước hơn người khác. Nói như vậy, xã hội sẽ rất dễ bị phân tán... Trong lúc đất nước cần đồng lòng, việc coi nhẹ lòng yêu nước của người có quan điểm khác với mình là sai lệch vô cùng.

Nếu cứ khi đất nước lâm nguy, chúng ta mới nhờ cậy vào lòng yêu nước thì điều đó rất không đúng và mọi sự có thể sẽ quá muộn màng. Nếu chúng ta chỉ nghĩ đơn giản rằng chúng ta đã từng thắng một đế quốc hùng mạnh như nước Mỹ và giành chiến thắng ở những cuộc chiến xâm lược phương Bắc khác thì chúng ta sẽ đương nhiên thắng trong những cuộc chiến tranh sau này - đó sẽ là ý nghĩ cực kỳ sai lầm.

Trên thế giới, người ta đã chứng kiến rất nhiều quốc gia ở thời điểm này đang tan rã, chứ không phải thời điểm nào khác - một thời điểm mà tưởng chừng như thế giới đang yên ổn nhất khi mà lợi ích của các quốc gia đều có sự ràng buộc lẫn nhau. Không dễ gì một quốc gia có thể bị ảnh hưởng, bị chia cắt bởi một biến cố nào đó. Nhưng bằng cách này hay cách khác, nhiều quốc gia đã, đang và có thể sẽ tiếp tục tan vỡ. Những bài học đó khiến chúng ta không thể chủ quan.

Hãy nhìn vào điều kiện thực tế bây giờ, lòng dân của chúng ta bây giờ, sức mạnh của Trung Quốc và phương tiện để thực hiện được ý muốn của Trung Quốc bây giờ đang ở một thời điểm hoàn toàn khác, để biết rằng chúng ta cần phải có những suy tính thật kỹ càng trong mỗi bước đi của mình.

Lịch sử chiến tranh của chúng ta đã chứng minh: vũ khí chưa bao giờ mang tính quyết định sự thắng bại của cuộc chiến. Chúng ta có tự tin vào sự đoàn kết của dân tộc lúc này hay không? Chúng ta có tự tin vào sức mạnh của đất nước trong một bối cảnh đang có rất nhiều khó khăn, mà không ít trong số đó do lỗi của chủ quan.

Có ý kiến cho rằng giờ không phải là thời dùng sức người cho những cuộc chiến tranh. Giờ là thời đại chiến tranh của vũ khí tối tân hiện đại. Nhưng nếu như thế, chẳng lẽ tất cả những quốc gia nhỏ bé sẽ rơi vào tay kẻ mạnh? Nếu nghĩ như thế, thì nghĩa là những người đó đã có tư tưởng chuẩn bị đầu hàng. Lịch sử của chúng ta đã chứng kiến những chiến thắng tưởng như phi lý nhưng lại rất hợp lý nhờ biết kết hợp sức mạnh chiến tranh toàn dân.

Chúng ta tin tưởng vào điều đó, song chúng ta cũng cần thẳng thắn nhìn nhận tất cả những hiện thực đang diễn ra, cả những điều có thể khôn lường.

Người Việt Nam có câu "lá lành đùm lá rách". Nhưng những hiện tượng người Việt xấu xí vừa qua, nhìn rộng ra, những hiện tượng như vậy sẽ ít nhiều làm sứt mẻ lòng yêu nước nơi người dân.

Khi chúng ta nói đến lòng yêu nước, nói đến toàn vẹn lãnh thổ, nói đến sức mạnh dân tộc, chúng ta sẽ phải nhắc lại những điều nhỏ nhất: những người không biết động lòng trước những đau khổ của người khác, không biết xót xa cho sự bất hạnh của người khác, thì không thể nào chờ đợi tình yêu đất nước từ họ.

Chúng ta phải thẳng thắn nhìn vào thực tế đó, để kịp thay đổi những bất ổn trong cách tổ chức xã hội của chúng ta hiện nay, để không để mất đi thêm nữa thứ tài sản quý giá vô vàn ấy của dân tộc.

Tôi luôn tin, bất kể chuyện gì xảy ra, lòng yêu nước luôn luôn có trong tâm hồn mọi người Việt Nam, cũng như tôi vẫn tin rằng sức sống của dân tộc là mãi mãi. Chỉ có ở trong mỗi điều kiện, sự thể hiện và sự nhiều ít của tình yêu đó trong mỗi con người có thể khác nhau. Nếu như chúng ta biết cách để làm cho cuộc sống hài hoà hơn, thì lòng yêu nước đó không chỉ xuất hiện khi giặc đến nhà, mà nó sẽ thể hiện trong cả từng hành động nhỏ mỗi ngày.

Chúng ta không bao giờ châm ngòi, nhưng bảo vệ chủ quyền là nhiệm vụ sống còn. Ảnh: Kiên Trung

Chúng ta đừng mơ hồ

Lịch sử đã chứng minh rằng, bất cứ lúc nào chúng ta yếu nhất, quân phương Bắc đều không bỏ lỡ cơ hội xâm lược; khi nào chúng ta tự mạnh lên được thì họ tự khắc sẽ phải e dè trong mỗi bước đi của mình.

Những ngày tháng 4 vừa qua, ta đã có hoạt động cầu siêu cho các liệt sĩ trong trận hải chiến. Nhưng sau 35 năm sau cuộc chiến tranh biên giới, dường như ta vẫn chưa tôn vinh xứng đáng những người đã ngã xuống khi đó, bởi ta không muốn gợi lại để nhằm giữ tình hữu hảo.

Sự khôn khéo đã có từ đời ông cha mình. Ông cha ta khôn khéo, vì nhận thức rõ khi ở cạnh một nước lớn, khéo léo là một kỹ năng không thể không có. Thế nhưng ông cha ta tuyệt đối không bao giờ thể hiện sự yếu hèn.

Cả thế giới biết rằng Nhật và Mỹ là đồng minh, nhưng không vì thế mà người Nhật tránh né việc tổ chức lễ tưởng niệm những nạn nhân chết vì bom nguyên tử của Mỹ hàng năm. Vì dù như thế nào đi chăng nữa, những việc đồng bào, chiến sĩ hi sinh vì bảo vệ đất nước thì phải được đất nước này công nhận một cách đàng hoàng.

Việc chúng ta tôn trọng những đồng bào, chiến sĩ đã ngã xuống, không có nghĩa là chúng ta thiếu đi sự tôn trọng cần có trong quan hệ ngoại giao với Trung Quốc. Mà trong suy nghĩ của tôi, nếu chúng ta không tôn trọng đồng bào của mình đầu tiên, thì sự tôn trọng dành cho quốc gia khác cũng là vô nghĩa.

Nhưng chúng ta đã im lặng hơn mức mà chúng ta nên có. Còn Trung Quốc ngược lại. Lần này, khi Trung Quốc đưa giàn khoan Hải Dương 981 vào vùng biển của chúng ta, người dân cả nước nhất loạt đi biểu tình ở cả 3 miền. Mặc dù trước đó, trong những chuyện như vậy, ta vẫn ứng xử mềm mỏng.

Với vấn đề biển Đông, chúng ta đừng hy vọng quá nhiều vào sự giúp đỡ của các nước khác. Vì bất cứ quốc gia nào khác cũng sẽ đặt lợi ích quốc gia, lợi ích dân tộc của họ lên hàng đầu. Chúng ta hãy xác đinh tinh thần tự lực tự cường là chính. Tự chúng ta sẽ phải giải quyết vấn đề của mình.

Không đâu xa, Trung Quốc đã giúp đỡ Việt Nam rất nhiều trong kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ. Những việc Trung Quốc giúp chúng ta có  sự chân thành ở trong đó, thể hiện ý nguyện và sự đồng thuận của nhân dân Trung Quốc, nhưng cũng có cả sự toan tính về quyền lợi. Bất cứ thời điểm nào trong suốt quãng thời gian sát cánh bên chúng ta trong hai cuộc kháng chiến, Trung Quốc chưa bao giờ quên đi lợi ích của họ.

Như truyền thông đã đưa tin, vào năm 1972, Trung Quốc đã bất ngờ bắt tay với Mỹ và quay lưng lại với chúng ta. Tôi vẫn còn nhớ bức tranh trên báo Nhân Dân năm 1972: Bàn tay của người Trung Quốc đã bắt lấy bàn tay của người Mỹ, và từ hai bàn tay đang bắt chặt đó những giọt máu chảy ra, biến thành bom đạn rơi xuống tấm bản đồ Việt Nam ở phía dưới.

Đã đến lúc cần những thay đổi trong cách ứng xử với người láng giềng.

Điều gì có thể khẳng định Trung Quốc sẽ không kéo giàn khoan vào sâu hơn nữa ở chỗ khác và điều gì khẳng định sẽ không chỉ có giàn khoan sau những bước đi này, ở những nơi sâu hơn nữa trong lãnh thổ nước ta. Vì theo như đường lưỡi bò mà TQ đang tuyên bố chủ quyền, thì lãnh thổ biển của TQ chỉ cách đất liền của chúng ta 12 hải lý và nơi mà chúng ta đang khai thác các nguồn tài nguyên biển bao đời nay là nằm trên đất Trung Quốc (!).

Chúng ta sẽ không bao giờ là người châm ngòi cho những cuộc đụng độ. Và chiến tranh là điều cuối cùng mà dân tộc này mong muốn. Những người Việt Nam đã đi qua chiến tranh như tôi hiểu và trân trọng hơn bao giờ hết hai chữ Hoà Bình.

Bảo vệ chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ cũng là nhiệm vụ sống còn của chúng ta - những chủ nhân thực sự của mảnh đất này. Chúng ta phải làm tất cả những gì có thể: tranh thủ sự ủng hộ của bạn bè quốc tế, tìm kiếm thêm những đồng minh trên biển Đông; Chúng ta có thể kiện ra Toà án Quốc tế nếu cần; Chúng ta phải làm cho đất nước mạnh lên, với việc đầu tiên là thẳng thắn nhìn nhận những yếu kém và sửa chữa những yếu kém đó, để cả dân tộc có được sự gắn kết, sự tụ tâm trong bất cứ hoàn cảnh nào...

Tôi tin những việc làm cần thiết để bảo vệ chủ quyền của những người đứng đầu đất nước sẽ luôn có nhân dân đứng sau ủng hộ hết lòng. Dù vào bất kỳ thời nào, không bảo vệ được chủ quyền của đất nước đều là mang tội với thế hệ ông cha đã giữ mảnh đất này suốt mấy ngàn năm qua!

Lê Kiên Thành