…Năm 1997, một lần đi công tác ở Ban Dân vận Trung ương (105B Quán Thánh – HN), làm việc với các vụ chức năng xong, tôi lên gõ cửa phòng Trưởng ban Phạm Thế Duyệt. Vào đúng giờ ăn trưa, thấy trên bàn làm việc của ông có một hộp “cơm bụi”, ai đó vừa mua cho ông. Tôi hỏi: “suất ăn trưa của bác đây à?”. Ông đáp: “Mình muốn ra quán, nhưng anh em nó không cho đi. Buổi trưa nó mua cho một suất cơm hộp. Ăn xong nghỉ một lát chiều còn làm việc”.
Có lần anh Trịnh Xuân Giới, Phó ban thường trực nói nhỏ với tôi: “Anh Duyệt đúng là một mẫu hình về cán bộ dân vận. Anh ấy giản dị lắm, vừa làm Bí thư Hà Nội chuyển về nhưng phong cách như nông dân, thật thà, gần gũi…”.
Cũng trong chuyến đi đó, tôi được nghe ông Phạm Thế Duyệt chia sẻ về việc xử lý vụ nông dân Thái Bình “nổi loạn”. Ông cho chúng tôi xem một băng video quay rất chi tiết và chuyên nghiệp những hình ảnh hàng nghìn nông dân ở Quỳnh Phụ biểu tình dọc quốc lộ, tiến thẳng về trụ sở Ủy ban nhân dân tỉnh. Trong đoàn người đó có đủ thành phần, cả người cao tuổi, đi rất trật tự, đúng luật giao thông. Nhiều cụ ngực đầy huân chương. Ấn tượng nhất là hình ảnh một bà mẹ Việt nam anh hùng đi đầu đưa chiếc kìm cộng lực vào ổ khóa cổng Ủy ban nhân dân tỉnh cắt khóa để đoàn người tiến vào trụ sở cơ quan công quyền, đòi gặp Chủ tịch… Đúng là lần đầu tiên trong đời, tôi nhìn thấy hình ảnh người dân bức xúc với chính quyền cơ sở, phải kéo nhau lên tận tỉnh…
Sau khi xem xong băng video, ông Phạm Thế Duyệt nói: “Quả thực vụ này rất căng, xảy ra ở diện rộng trong một tỉnh, Bộ Chính trị rất lo ngại...”. Ông kể: “Bộ chính trị, dưới sự chủ trì của TBT Đỗ Mười, thành lập Tổ công tác đặc biệt giao cho tôi làm Tổ trưởng, anh Nguyễn Công Tạn, Phó Thủ tướng làm tổ phó, có nhiệm vụ trực tiếp nghiên cứu và báo cáo Bộ Chính Trị”.
Lúc đó Thủ tướng Võ Văn Kiệt có Tổ tư vấn chiến lược có thể giúp Chính phủ nghiên cứu cách giải quyết những vấn đề xã hội dựa trên cơ sở khoa học. Ông Duyệt nói tiếp: “Chúng tôi giao cho anh Tương Lai (GS Nguyễn Phước Tương), lúc đó là Viện trưởng Viện Xã hội học thuộc Ủy ban KHXH Việt Nam, thành viên Tổ tư vấn của Chính phủ, giúp nghiên cứu và kết luận vấn đề. Sau đó, anh Tương Lai có kết quả Báo cáo nghiên cứu mang về nộp cho chúng tôi.
Tôi báo cáo với BCT và phải trả lời câu hỏi quan trọng nhất: “Ở ĐẤY CÓ ĐỊCH KHÔNG?” Tôi khẳng định, theo kết quả nghiên cứu của Viện XHH thì “CHỈ THẤY DÂN, KHÔNG THẤY ĐỊCH”. Nguyên nhân của vụ việc có nhiều, nhưng chủ yếu là do lãnh đạo địa phương có nhiều sai lầm trong việc huy động tài lực quá sức dân, với nhiều khoản đóng góp không hợp lý, gây lãng phí và tham nhũng; một bộ phận lãnh đạo giàu lên nhanh chóng, “cường hào hóa”, tách xa quần chúng …Những khiếu kiện của dân không giải quyết kịp thời và đúng đắn… Đó là những MÂU THUẪN NỘI BỘ, giữa Chính quyền với Dân, chứ không có yếu tố phản động, kể cả những người dân quá khích có hành động phạm pháp như bắt nhốt cán bộ, chửi bới, lăng mạ chính quyền, đốt nhà cán bộ, đập phá tài sản của cán bộ và của xã… Tất nhiên, ai vi phạm pháp luật sẽ bị xử lý theo đúng pháp luật…”.
Viết đến đây tôi lại nhớ, thời đi nghiên cứu lý luận, có một nguyên lý: trong mọi cuộc cách mạng phải PHÂN BIỆT RÕ ĐỊCH – TA , tuyệt đối không được nhầm lẫn mâu thuẫn nội bộ và mâu thuẫn Địch – Ta. Đây là nguyên tắc bất di bất dịch. Phải dựa trên nguyên tắc đó để xử lý mọi vấn đề mâu thuẫn phát sinh hàng ngày.
Sau khi kể lại về kết quả nghiên cứu vụ Thái Bình, ông Phạm Thế Duyệt nhấn mạnh “Vụ việc chỉ là mâu thuẫn nội bộ, KHÔNG CÓ ĐỐI KHÁNG, có chăng chỉ là có một số người dân nóng nảy, quá khích, hành động trái pháp luật…, nên phải giải quyết bằng PHƯƠNG PHÁP NỘI BỘ. Đó chính là vấn đề quan trọng nhất. Nếu câu trả lời là ở đó có các phần tử địch, thì chắc chắn cách ứng xử của BCT sẽ khác”.
Cuối cùng thì vụ việc ở Thái Bình dù rất nghiêm trọng, nhưng Đảng và Nhà nước đã giải quyết êm thấm như mọi người đã biết. Đó chính là bài học sâu sắc trong CÔNG TÁC DÂN VẬN.
(Trích đoạn cuối ghi chép Ấn tượng về ông Phạm Thế Duyệt của Ngọc Dương - 2016)