Nhà thơ Vũ Từ Trang vừa rời cõi tạm sau hơn 3 năm kiên trì chống trọi với căn bệnh ung thư phổi. Điều gì đến rồi cũng đã đến.
Biết tin Vũ Từ Trang mắc bệnh hiểm nên từ lâu nhiều người đã nghĩ đến một cái kết xấu. Vậy nhưng nay nghe tin Trang qua đời vần là gia đình, bạn bè và cả những người quen biết dều hết sức xững sờ, dau sót và tiếc thương.
Vũ Từ Trang là bút danh. Tên khai sinh là Vũ Công Đình, sinh ra tại thôn Trang Liệt (nay là phường Trang Liệt) huyện Từ Sơn ( nay lên thị xã Từ Sơn )tỉnh Bắc Ninh. Anh sinh ngày 20 - 7 - 1948 , mất lúc 4 giờ sáng ngày 12 tháng 7 năm 2020 tại gia đình.Hưởng thọ 72 tuổi. Như anh thường tâm sự với bạn bè, nam giới trong họ nhà anh thường thọ cùng lắm chỉ trên 70. Anh mất cũng chỉ vừa 72 tuổi
Ba năm nay nhà thơ Vũ Từ Trang hầu như chủ yếu. sống trong bệnh viện.Lúc Bệnh viện Hữu Nghị Việt Xô. sau lại ở bệnh viện 108 để liên tục xạ trị, truyển thải độc.,
Thật khó mà tin rằng chỉ hai tháng trước đây, giữa 2 đợt truyền hóa chất, Khi quá đau phải tiêm Mooc - Phin vậy mà anh vẫn tranh thủ ít ngày nghỉ phóng xe máy đến bạn bè để tặng sách, khi cuốn tiểu thuyết mới của anh : "Và khép rồi lại mở " được anh viết trong thời gian trị bệnh, vừa mới xuất bản
Khi lâm bệnh hiểm dù ,biết trước một cái án tử đã định sẵn nhưng không như nhiều người khác thường có biểu hiện bi quan, chán chường và buông mặc Vũ Từ Trang hoàn toàn khác. Là người có nghị lực, Anh không tin mình sẽ ra đi sớm, nên vẫn luôn lạc quan, ngay cả những ngày gần đây luôn có những cơn hon mê sâu.
Bệnh tình của Vũ Từ Trang được phát hiện khá bất ngờ. Tôi nhớ, đó là vào tháng 5 năm 2017 Vũ Từ Trang cùng mấy anh em chúng tôi ngồi an trưa. Lúc đó Trang nói, mấy hôm nay sao thấy mắt như mờ đi, hôm sau sẽ phải đi khám xem sao. Nhưng không phải bẹnh ở mắt mà sau xét nghiệm bệnh viện Hữu Nghị kết luận khiến anh giật mình, mắc ung thư phổi. Chưa vội tin, Trang tới bệnh viện huyết học Trung ương, đến bệnh viện K, Trung ương rồi bệnh viện K Tân Triều, Bệnh viện Việt Đức. Rất buồn, tất cả các cơ sở y khoa hàng đầu này đều chung một kết luận và các bệnh viện đã khuyên anh nên sớm nhập viện chữa trị. Sau mấy hôm đầu nằm ở bệnh viện K Tân Triều. Cuối cùng Vũ Từ Trang chuyển về điều trị tại bệnh viện Hữu Nghị cho đúng tuyến.
Ngày mới nằm viện, Trang vẫn có ý nghĩ có thể y học nhầm lẫn. Anh dẫn ra, Như trường hợp nhà thơ Hoàng Cát, bệnh viện thông báo là ung thư vậy nhưng gần chục năm nay mà bây giờ cứ mỗi ngày béo tốt thêm ra. .Hay như nhà văn Minh Chuyên, bị ung thư nhưng ngót chục năm nay nào thấy vấn đề gì.Vẫn có phim ảnh ra đều, vẫn trong Nam ngoài Bắc.
Là bệnh nhân chữa trị ung thư, hàng ngày phải liên tục truyền hóa chất tại bệnh viện còn hầu như Trang đêm đêm vẫn tranh thủ về nhà. Những đêm nằm lại bệnh viện có thể đếm trên đầu ngón tay. Tối về anh vẫn qua chơi bạn bè và đến sàn chăm chỉ tập gym và... giải quyết các công việc kinh doanh. Và một công việc không thể thiếu, anh ngồi máy tính. Chị Lũy, vợ Trang nói, đêm nào cũng thấy anh ngồi máy làm thơ, viết văn, đọc sách bạn tặng..., có khi đến khuya vợ con luôn nhắc đang bệnh cần giữ gìn nhưng anh ít chịu nghe.Sức làm việc cảm giác vẫn như một người khỏe mạnh, không bệnh tật.
Vũ Từ Trang là người nghị lực hiếm có, sự ham công tiếc việc và sức làm việc của anh thật đáng nể.Nhiều bạn bè thắc mắc không thể cắt nghĩa lý do sao anh đang mắc bệnh hiểm mà vẫn có thể làm nhiều đến vậy. Có người nghĩ hẳn anh đã khỏi bệnh. Suốt thời gian trị bệnh anh vẫn luôn có thơ và hàng trăm chân dung văn học ở các báo Văn Nghệ, Văn nghệ Công An, Tạp chí Thơ, Tạp chí Nhà văn và Tác Phẩm, Sức khỏe và đời sống và các báo địa phương.. Một bệnh nhân mắc bệnh ung thư mà trong hơn 3 năm, không đếm nổi những ngày dài nằm truyền hóa chất, xạ trị, những lần hút dịch, truyền thải, kích bạch cầu .Có thời gian sáng bệnh viện 108 chiều bệnh viện Hữu Nghị.vậy mà không kể liên tục có các bài trên các báo, anh còn xuất bản tập thơ,;" Cây chuyển mùa ", rồi một tập khảo cứu nghề, cùng hai tập chân dung văn học: " Phận người trôi nổi "" Tơ trời chùng chình đón đợi " ở Nhà xuất bản hội Nhà Văn , nhận được giải thưởng cao nhất của Liên hiệp các hội văn học nghệ thuật Việt Nam năm 2019 và rồi lại còn tiểu thuyết :"Và khép rồi lại mở " NXB Phụ Nữ ấn hành tháng 4 năm 2020 dày gần 400 trang khổ lớn. Và trước đó cũng tại NXB Phụ Nữ anh ra cuốn -Nghề cổ đất Việt -Từ truyền thống đến hiện đại " loại sách nghiên cứu văn hóa dầy đúng 700 trang khổ lớn. Đọc bài anh viết, đọc sách anh tặng ai cũng vô cùng ngạc nhiên, koong hiểu anh lấy sức va thời gian đâu để có thể làm nhiều việc đến vậy, còn hơn cả người khỏe mạnh. Đấy là chưa kể, trong năm 2019 anh còn nhận được giải thưởng thơ của hội Văn học nghệ thuật Hải Phòng..
Khởi đầu là một nhà báo, nhưng yêu văn chương, được tiếp xúc với nhiều nhà văn, nhà thơ đương thời, Ngày công tác ở báo :" Tiểu, thủ công nghiệp " nhưng năm 1978 Vũ Từ Trang đã xuất bản cuốn truyện dài :" Miền đất đợi chờ " rồi năm 1981 anh lại ra mắt tiểu thuyết :" Chiều dài mùa hạ" và trở thành hội viên hội nhà văn Hà Nội rồi trở thành hội viên hội nhà văn Việt Nam. Nhuận bút của 2 tác phẩm trên giúp anh từ Bắc Ninh mua lại được căn hộ nhỏ của nhà thơ Nguyễn Phan Hách ngay giửa Hà Nội..
Vũ Từ Trang là nhà thơ, tới nay anh đã xuất bản được 6 tập thơ.Tập thơ đầu :" Nắng lên cao " ra dời năm 1977, sau đó là :"Thời trai trẻ ", " Ngược dốc ", " Lẻ và không lẻ ", " Những vòng tròn không đồng tâm ", để rồì cuối cùng anh cho ra mắt :"Cây chuyển mùa ". Tập thơ " Cây chuyển mùa "nhiều tìm tòi táo bạo, gây dư luận , được hầu hết các báo và tạp chí văn học, được các nhà thơ, nhà nghiên cứu có bài nhận xét, phê bình, đánh giá cao.Tập thơ còn được Hội nhà văn Hà Nội tổ chức hội thảo.
Nói đến thơ Vũ Từ Trang mọi người hay nhắc đến bài thơ :" Trăng Phồn Xương " mạnh mẽ và ấn tượng,được khẳng định là một bài thơ hay ngay từ năm 1978,khi in trên báo Nhân Dân, từng được chọn in trong tuyển thơ Việt Nam 1945 - 2000
Vũ Từ Trang trở thành hội viên hội Văn nghệ dân gian Việt Nam sau khi anh công bố 6 cuốn sách khảo cứu, giới thiệu về các nghề cổ đất Việt.Là sách nghiên cứu nhưng là nhà thơ nên những trang viết đó anh viết mềm mại tinh tế nhu7w những bài tùy bút văn học. Nhưng dấu ấn văn học của Vũ Từ Trang.được bạn bè và những người trong nghề ghi nhận lại chính là những cuốn sách viết về chân dung văn học,như :"Phía sau con chữ ", " Nhà văn độc hành độc bộ ", " Vì ai ta mãi phong trần, "Phận người trôi nổi " và:" Câu thơ chùng chình đón đợi ". viết về các nhà văn, nhà thơ, dịch giả Việt Nam khoảng 50 năm trở lại đây Ở Việt Nam từ xưa tới nay có thể khẳng định Vũ Từ Trang là người viết nhiều nhất và thanh công về mảng chân dung văn học. Qua những chân dung này Vũ Từ Trang giúp cho người đọc hiểu rõ hơn về cuộc đời của nhiều nhà văn , nhà thơ mà còn để hiểu hơn về văn chương nước ta một thời.
Trong thể loại văn học này Vũ Từ Trang không chỉ viết với tất cả sự gần gũi, hiểu biết tường tận, mà đặc biệt hơn cả là cái tấm của tác giả. Anh luôn cảm thông và chia sẻ trước những thành công cũng như những khuất lấp để dành cả cuộc đời tìm đến với văn chương, chữ nghĩa nơi mỗi người. Vũ Từ Trang không ngần ngại nêu ra cả những trôi nổi, cùng cực vất vả trong công cuộc tìm đến với văn chương nơi họ... Hơn cả là những tình cảm trân trọng, yêu quý và trân trọng mà Vũ Từ Trang đã dành cho mỗi người.. Cho dù đó là những tác giả đã khẳng định dược tên tuổi trong nền văn chương nước ta,đã được xã hội biết đến mà cả những người số phận chẳng mấy an lành, đã v à đang phải làm những công viêc cực nhọc, "dưới đáy" như thợ móc cống hay đạp xích lô...tên tuổi còn rất khiêm tốn nhưng vì đam mê thơ phú mà dám hy sinh, dám dấn thân.
Vũ Từ Trang quen biết và thân thiết với rất nhiều người trong giới văn học- nghệ thuật. Riêng trong làng văn chương nước ta Trang gần gũi, thân thiết nhiều hơn với các nhà thơ Mã Giang Lân, Quang Dũng, Lưu Quang Vũ, Thanh Tùng, Vũ Quần Phương.Lê Minh Khuê...Và nhất là tài năng và nhân cách của các nhà văn Nguyễn Bản. Nguyễn Xuân Khánh,,,
Với hơn 120 chân dung được anh viết ra thì cảm giác các nhân vật nêu trên như được anh nắn nót nhất. Và cũng có thể nói, Vũ Từ Trang là một trong những người viết thành công nhất trong mảng chân dung văn học.
Là nhà thơ nhưng Vũ Từ Trang lại là người thành thạo trong công việc kinh doanh. Và trong lĩnh vực này anh cũng đã thành công. Có thể nói anh là một trong những nhà văn Việt Nam có cuộc sống kinh tế khá ổn định.
Vũ Từ Trang là người kinh doanh thành đạt, Bí quyết nơi anh đơn giản chỉ là quảng giao, sự chu đáo, trung thực, có trước có sau. Cả thời gian anh khó khăn khi dời quê nằm bàn nằm ghế cơ quan hay đến khi nhà cao cửa rộng, xe đi xe nằm chỗ thì tính cách của anh cũng như đối xử với bạn bè, với những người chung quanh không bao giờ thay đổi. Luôn trước sau như một.Vì thế Vũ Từ Trang lắm bạn bè. Và cũng giầu có bạn bè. Ngôi nhà của Vũ Từ Trang luôn luôn có khách thăm. Nhiều lần đến thấy bạn bè ngồi chật nhà. Đủ thành phần, đủ lứa tuổi. Đặc biệt bạn bè văn chương. Những bạn văn Hà Noí chẳng nói, mà nhiều người từ Thành phố Hồ Chí Minh, Hải Phòng, Nghệ An , Hà Tĩnh.mỗi khi về Hà Nội thường đầu tiên tìm đến Trang. Có người qua chơi chốc lát, nhưng có người còn nghỉ lại.
Là người rộng tính, nghĩa tình và chiều bạn, Có xe hơi, biết lái xe nên trước đây Vũ Từ Trang thường rủ bạn bè về quê hoặc không hề ngần ngại đưa đi nơi này nơi khấc theo yêu cầu bạn..Bạn bè trong Sài Gòn ra thường chỉ đến ăn nghỉ ngay tại nhà anh, có người ở cả tháng trời như với nhà thơ Thanh Tùng hay nhà thơ Hoài Anh .Vì thế nhiều người nói Vũ Từ Trang là sợi dây kết nối bạn bè văn chương. Ngôi nhà Trang hầu như luôn có bạn bè qua lại, có khi cùng lúc cả hàng chục người. Là người tình nghĩa nên khi bạn đau yếu không bao giờ vắng mặt Trang. Nhớ ngày nghe tin Nghiêm Đa Văn mât, dù đang ở xa lại giữa trưa nắng như đổ lửa nhưng nghe tin, lập tức Trang đón xe khách. cố có mặt ở nhà tang lễ Phùng Hưng để kịp thắp cho bạn nén hương. Đấy là khi còn khỏe, sau này mắc bệnh nặng, không thể đi được thì dù treong bệnh viện nhưng Trang luôn nói vợ con đi thay, phong bì, hương hoa chu đáo. Là người nền tính nên hầu như thấy anh không bao giờ nổi nóng hay, to tiếng với bạn. Không chỉ với người nhiều tuổi mà với người ít tuổi hơn anh cũng hết sức đầm tính, nhường nhịn. Tất nhiên Trang có bạn thân, bạn sơ , mỗi người mỗi cá tính, kể cả người trái tính nói năng ít giữ ý nhưng bao giờ anh cũng luôn biết kiềm chế, không bao giờ có phản ứng thái quá, ..
Với Vũ Từ Trang, gia đình , bạn bè là những nguồn động viên,chia sẻ không thể thiếu. Và văn chương đem lại cho anh niềm vui, đam mê. Ngay cả những ngày này, dù đang nằm bất động trong viện, thậm chí không thể rời khỏi giường nhưng hấy trong người khỏe một chút là Trang nài nỉ xin bác sĩ cho phép về nhà. Thì ra chỉ để sửa lại mấy chân dung bạn bè mà anh đang viết hoặc hoàn thành nốt 2 bản thảo đang viết dở dang.
Vũ Từ Trang mất đi không chỉ là nỗi đau của gia đinh mà còn là nỗi đau với bạn bè, người thân. Tiếc thương một nhân cách, một tấm lòng, một sức làm việc thật đáng nể , một con người thật tử tế, nhân hậu và luôn hết lòng với mọi người. Anh Vũ Từ Trang thân yêu ơi, cầu mong anh thanh thản nơi cõi vĩnh hằng, Tất cả mọi người chắc chắn luôn nhớ mãi về anh.