Ta rong chơi lễ hội
Quên hoa xoan lại tím ngõ bên Đoài
Đến đâu cũng thấy mình lỗi hẹn
Như là từng níu áo ai…
***
Tôi ngồi bên bậu tường gạch mưa xói móp bên rệ đường trong lâm tâm đôi hạt mưa như bụi, nghe chị miên man hỏi về mảnh sân nhỏ dưới bóng cây, về con ngõ vắng bước chân người lại qua sáng nay chắc lại cựa mình nghe tiếng mùa xôn xao chuyển, hỏi về rẻo đất thừa đầu ngõ, qua một chiều mưa xám chắc lại xốp bồng lên trong triệu triệu cánh hoa xoan. Nghe thầm thì: “Cứ đến mùa này không về. Nhớ thế. Ngõ nhà mình bây giờ hoa tiễn mùa đã nở hết chưa?”. Chẳng biết nói gì…Đành im lặng… “Này! Chị nghe được cả tiếng bước chân vang trong lòng ngõ.”. “Tiếng ai biết không?”. “Tiếng bước chân mẹ. Thấy trĩu nghiêng về phía trước.”. “Lưng mẹ còng lắm rồi.”. “Mẹ làm gì?”. “Mẹ gom hoa xoan rụng và nhắc chị ngày xưa.”.

Vâng. Ngày xưa, trước ngõ nhà mình có hai cây xoan già, xòe bóng giao cành đan vào nhau thành vòm che kín góc con đường có hàng rào cúc tần giăng kín tơ hồng. Bước qua cái cổng dựng bằng hai cột tre, mở đôi cánh gỗ là chị em mình có một vạt sân đất nện, bốn mùa thênh thang gió. Gió từ đồng rẽ ngang chơi. Gió từ sông lên loang loáng. Gió từ trời xuống líu ríu, quẩn chân. Và mùa này bắt đầu chuẩn bị mênh mang nắng.

Nhà mình nhỏ, sân cũng nhỏ. Chỉ nhiều nắng gió và lắm sắc màu. Hai đứa bé gái lui cui khắp góc sân, đầu ngõ, ươm mầm cây nhặt nhạnh ven đường và đợi những mùa hoa. Này bìa ngoài cùng giáp mương nước áp đồng có một thảm lan lan sam nhật. Cam và hồng tím, những cánh hoa làm ngẩn ngơ cả bốn mùa. Cái ang sành thủng trôn đầu hè có một vồng cây sống đời, hoa bền màu như lửa rừng rực cháy qua xuân sang đầu hạ. Hết mùa hoa, chị lại cắt cành, bật rễ, thay đất, lại ươm, lại tưới vun, lại đợi chờ nhen lửa thắp mùa sau. Mảnh sân nhỏ trước hiên nhà hong vàng tóc cháy da, om hai chị em trong mùi mồ hôi khét nồng… Để bây giờ, một trong hai đứa ngồi đây, nghe chị nhắc màu trạng nguyên trên bậc cầu ao đá, màu cúc chi cao ngang ngực bên cây hương thờ thổ địa, màu râm bụt lồng đèn bên cái chum nước đội nón mê. “Mùa này nắng hồng. Sân trước và ngõ nhà mình hoa đẹp thôi là đẹp. Chỉ tiếc ngày ấy chả chụp được tấm hình nào để giờ ngó… Đỡ thèm…Nhớ cả hai cây xoan giao cành nữa.”.

Vâng. Ngày ấy, trước ngõ nhà mình có hai cây xoan già. Mùa hoa xoan ngang trời tím bồng bồng bắt đầu khi ao bèo tây bên vườn cây âm u có tiếng cuốc dội về, đập đều đều đến tức ngực. Em hỏi mẹ có phải con cuốc mồ côi năm ngoái? Mẹ trả lời không. Cũng là con cuốc mồ côi nhưng tượng hình từ giọt máu cuốc mẹ kêu suốt ba tháng hè, nhỏ xuống rồi chết rũ góc bờ. Con cuốc sang năm cũng mồ côi như thế. Mùa hoa xoan gõ cửa nhà mình bằng âm thanh day dứt, giục mình mở cổng. rồi ngẩn ngơ thấy sân, thấy ngõ, thấy trời, thấy cả mình trôi trong màu hoa tím nhạt, “Mùa này bọn mình thường chẳng đi đâu. Chỉ quẩn quanh đầu ngõ. Chị còn nhớ cành xoan mảnh đan thành vương miện em đội đầu. Nhớ hoa xoan kết chùm với nhánh dương xỉ mọc chân tường nhà đem về tặng mẹ. Nhớ mắt mẹ cười…”.

Chị vẫn nói và dắt em về, đi thênh thang trong vạt nhớ, lật giở miền xưa, thân thương lắm nhưng không đặt được tên, mang màu hoa từ miền ấy về cho em trong tiếng thở dài: “Chả có tấm hình nào chụp để mà ngó lại…Đỡ thèm…”.

Vâng. Trước ngõ nhà mình đã từng có hai cây xoan giao cành. Nhưng rồi nhà làm thêm, ngõ mở, hai chị em quần áo lem nhem nhựa cây, tóc khét mùi nắng, ngồi ôm hai gốc xoan bị chặt nham nhở, khóc cho cả một khung trời hoang hoải trống trên đầu. Rồi chị nhặt chùm quả già còn sót lại, em lấy bẹ chuối làm bầu, ươm hạt đợi chờ, gieo lại mùa xuân từ đầu vào rẻo đất thừa đầu ngõ bằng một mầm xoan nhỏ mồ côi.

Bao năm rồi, chị mang theo vạt sân đất nện, mang theo bậc hè ngoằn ngoèo vệt mối đùn, mang cả khoảng trời thênh thang gió của chúng mình theo chồng đi xa. Nơi ấy bây giờ là cuối mùa khô. Căn nhà nhỏ của chị nằm cạnh đường tàu bốn bề mênh mang nắng vẫn thèm một màu mưa xanh như khói ngày xưa. “Có nghe tiếng gì không?”. “Tiếng tàu qua chị ạ!”. “Ừ! Tàu ra Bắc đấy! Cứ qua đây là kéo còi. Tàu ra không có người. Nếu bây giờ chị lên thì có lẽ một mình một toa mất.”. “Thế về đi! Áo len đan cho em đã xong chưa? Nhớ mang về nhé!”. “Xong rồi! Nhưng mùa hết còn đâu…”. “Còn nàng Bân nữa chứ! Nàng ấy ham chơi, bỏ quên một vệt rét bên hông nhà. Con cuốc mồ côi của chúng mình cũng ngủ quên, bây giờ mới dậy. Ngõ hoa xoan năm nay nở muộn. Mùa chưa tiễn. Mẹ bảo em hoa đang đợi chị về…”.

(Trích MANH MAI KHÓI RẠ)

Tái bút:
Khai bút bằng mùa nhớ.
Bạn Yến có cả một khoảng đồng xôn xao màu cây.)