Muôn mặt xôm tụ của cơ chế thị trường đã ló dạng ra hiện tượng biệt phủ. Một cụm từ hơi bị mới trong tiếng Việt? Một hiện tượng, một thành quả của lộ trình làm giàu, xã hội công bằng văn minh hay biến tướng của nạn tham nhũng và lệch lạc văn hóa Việt? Chúng ta ứng xử với hiện tượng này như thế nào?

Xin mời bạn đọc thử tham chiếu những góc nhìn khác nhau qua cuộc trao đổi thú vị giữa chuyên gia Nguyễn Trần Bạt và nhà báo Xuân Ba về biệt phủ.

Biệt phủ Yên Bái

.

Góc nhìn biệt phủ

Xuân Ba:Thưa anh, dịp 30/4 năm nay (2017), ta vừa có dịp lan man với nhau về tỷ phú Việt bây giờ ta thử bàn về biệt phủ Việt… Anh nghĩ gì về cụm từ mà hình như chưa có trong từ điển tiếng Việt này?

Chuyên gia Nguyễn Trần Bạt: Vâng, ta đang nói đến biệt phủ. Ở trạng thái ban đầu, “Phủ” hình thành do ảnh hưởng của văn hóa có lẽ trước năm 1945, nó thể hiện sự bề thế của các cương vị. Thời phong kiến, người ta thường nói “lên phủ” quan này, quan kia. Trạng thái thứ hai của “Phủ” hình thành do ảnh hưởng của văn hóa tâm linh. Hai trạng thái này của “Phủ” đều có sự trượt đến những mặt tiêu cực riêng của nó. Hồi trước, khi nghe nói xuất hiện biệt phủ của một nghệ sĩ, tôi đã đến thăm và băn khoăn về tính chất thương mại của nó. Còn ở giai đoạn hiện nay, “Phủ” đã phát triển đến một trạng thái mới do ảnh hưởng của văn hóa lưu manh. “Phủ” đã trượt đến trạng thái lưu manh tổng hợp hoàn chỉnh.

Ở nước ta đã có một số nhà văn khai phá trong việc phê phán thói xấu của người Việt. Tôi nghĩ trong cách làm này cũng cần có sự thận trọng. Cái xấu cũng như cái đẹp, đều thuộc phạm trù thẩm mỹ khá phức tạp, do đó không thể phân tích đơn giản được. Vấn đề biệt phủ mà anh đặt ra nếu chỉ soi xét về góc độ tham nhũng và khoe của thì tầm thường. Thực ra, một cái nhà to ở trên vùng núi, nếu không có mặt tiêu cực của kinh tế thị trường thì nó cũng chẳng đáng giá bao nhiêu. Chính sự kích cầu trong hoạt động kinh doanh bất động sản làm cho nhiều nơi đất đai đội giá lên rất cao, tỉnh thành nào cũng có những khu đắc địa giá hàng trăm triệu một mét vuông. Đấy là trạng thái tiêu cực nhất của kinh tế thị trường ảnh hưởng đến đời sống của chúng ta. Nếu như trước đây một cái nhà to ở trên vùng núi thì cũng chẳng ai coi là của để mà khoe. Thế nhưng gần đây một loạt địa phương được cung cấp các chứng chỉ nâng cấp lên thành phố, thế là lập tức tất cả các bất động sản quê mùa đều lên sàn. Các bất động sản được nâng khống giá trị lên, trở thành cơn sốt.

Bây giờ nhìn ngó biệt phủ với góc độ kinh tế học thì không đi đến đâu. Rất nhiều chuyên gia kinh tế đã nói rồi, nếu chúng ta tiếp tục theo hướng ấy thì vô duyên. Tôi muốn lách vào các khía cạnh khác nhau của đời sống văn hóa của biệt phủ.

Cái khó là chúng ta chưa nhận ra rằng các khuyết tật của dân tộc chúng ta về cơ bản là khuyết tật văn hóa. Hầu như mọi người đều chỉ trích các khuyết tật chính trị và xem chính trị là điểm yếu nhất của mỗi một xã hội. Tôi nghĩ sự phê phán chính trị không có bao nhiêu tác dụng. Đối với dân tộc chúng ta, tham nhũng là đặc điểm văn hóa, không phải đặc điểm chính trị. Một số ý kiến lề trái phân tích tham nhũng là đặc điểm của chế độ xã hội chủ nghĩa tôi không nghĩ thế. Tôi đã xem một cuốn phim cực hay là “Tên lừa đảo siêu hạng” nói về tỷ phú chứng khoán người Mỹ Bernard Madoff. Ông ta bị buộc tội gian lận tài chính tới 50 tỷ đô la. Tham nhũng, ăn cắp của chúng ta đã ăn thua gì, người ta đồn có anh có đến 9 tỷ đô la, nhưng tôi nghĩ là tin đồn thôi, thực tế chúng ta không có bao nhiêu. Đôi khi chúng ta cũng vống lên để khoe nhau một chút. Tâm lý khoe nhau ấy trong cách nhìn của tôi chỉ là tâm lý của những anh nhà quê.

Chuyên gia Nguyễn Trần Bạt

.

Vừa rồi, nếu không có phong trào chống tham nhũng thì không ai mất công đưa các biệt phủ lên báo chí làm gì. Các biệt phủ mà anh vừa nói là hệ quả của “thị dục huyễn ngã”, sự huyễn hoặc bản thân. Liên quan đến vấn đề này, nhà văn Nguyễn Khải đã phản ánh một cách có hệ thống thông qua tiểu thuyết hình như là Tầm nhìn xa. Xa chút nữa là Ngô Tất Tố, Nguyên Hồng. Họ đã sớm nhìn thấy bệnh phô trương của người Việt. Người chế giễu những thói hư, những thói khoe khoang ấy hay nhất là cụ Nguyễn Công Hoan. Công nhận các cụ Ngô Tất Tố, Nguyễn Công Hoan, Nguyên Hồng… có các ngón giễu hơi bị tài hoa. Tuy nhiên đấy mới chỉ là phê phán các thói xấu lặt vặt mà chưa phát lộ được cái lỗi cơ bản khuyết tật cơ bản của người Việt. Tôi muốn chúng ta cùng nhau đi tìm cội rễ sâu xa của vấn đề này.

Lúc còn trẻ, có lần tôi gặp nhà báo Lâm Võ Hoàng ở nhà một người quen. Tôi có nói một vài ý kiến về chuyện nọ, chuyện kia. Nghe xong anh bảo: cậu không nên mất thì giờ để nói về những thứ đạo đức vặt như vậy. Tôi nghĩ nói về các biệt phủ cũng là dạng đạo đức vặt, bởi những thứ đó sẽ nhanh chóng mất hết giá trị.

Xuân Ba: Mà bây giờ hình như người ta đã nâng biệt phủ lên như là tiêu chí sống sang trọng?

Nguyễn Trần Bạt: Biệt phủ không có giá trị phổ biến, trên thực tế rồi nó sẽ trở thành gánh nặng với những người xây ra nó. Làm thế nào đủ tiền để duy trì trạng thái biệt phủ ấy cho đến đời thứ hai cũng là cả vấn đề. Đời này “kiếm chác” được để xây biệt phủ, nhưng đời sau có tiếp tục “kiếm chác” được để duy trì nó hay không?

Người ta làm như vậy vì mắc phải sự tàn tật trong quan niệm, cách nhìn về sự sang trọng. Khi đất nước chúng ta không nghĩ được đến sự sang trọng đích thực, không ai hướng dẫn một sự sang trọng thật, thì người Việt luôn tuột dốc bần hàn, xo xúi. Người ta sẽ xem cái nhà to quan trọng hơn cái ruột của nó. Tôi nghĩ nhà cửa không quy định sự sang trọng. Không có Pushkin, Dostoyevsky, Tolstoy, Tchaikovsky, Stravinsky, Shostakovich… thì người ta rất ít lý do để nói về những lâu đài. Vâng những lâu đài, những biệt phủ với những chiều kích bắt mắt trong điền trang thái ấp của bá tước này, nhà quý tộc kia thấp thoáng trong tác phẩm của các văn hào Nga. Những tên tuổi, những văn nghệ sĩ tôi vừa nói đã bầu nên toàn bộ sự sang trọng của nước Nga.

Xuân Ba: Ý anh là những tư tưởng nhân bản, những giá trị nhân văn khác trú ngụ trong lâu đài, biệt phủ ấy mới là quan trọng?

Nguyễn Trần Bạt: Vâng! Nếu những biệt phủ nguy nga ấy mà lại chứa toàn người nói ngọng thì tôi với anh đã công toi khi nói về nó. Trông bên ngoài thì có vẻ giống nhau, nhưng những cái nhà được xây bởi những người có học, và những cái nhà được chắp vá từ tiền tham nhũng rất khác nhau về chất.

Xuân Ba: Xin lỗi, ngôi nhà của học giả Nguyễn Trần Bạt nơi chúng ta đang chuyện trò đây cũng là một dạng biệt phủ đấy chứ?

Nguyễn Trần Bạt: Không giấu gì anh, tôi có nhiều nhà, nhưng cái to nhất là nhà này dùng để làm trụ sở công ty. Hai hàng cau trên lối đi thoáng rộng kia đang dẫn lối vào chỗ làm việc cho hơn 100 con người, đại bản doanh chính của Công ty Invest Consult Groupmang thương hiệu Nguyễn Trần Bạt. Còn tôi chỉ cần một cái giường êm, nói như một nhà văn là có cái xó để mà tự do chứ chẳng cần một cái nhà to.

Phê phán biệt phủ thì cũng được, nhưng có lẽ xin kính chuyển anh khác làm. Còn chúng ta, chúng ta nên soi chiếu những khuyết tật về sự không thức tỉnh của các thế hệ đi trước về một số tiêu chuẩn giá trị để nền văn hóa của đất nước từng phải lặn lội mò mẫm trong sự nhầm lẫn.

Xuân Ba: Pháp luật không bắt buộc cán bộ ta phải sống khổ hạnh, họ có quyền được hưởng thụ nếu có thu nhập chính đáng. Nhưng đạo lý hoàn toàn không đơn giản như vậy, người xưa thường quan niệm là có chức quyền thì phải tiên ưu hậu lạc. Liệu quan niệm này đã lạc hậu?

Nguyễn Trần Bạt: Anh nói về quyền ở nhà to, quyền được hưởng sung sướng, hạnh phúc của các cán bộ, tôi không phản đối. Đấy không những là quyền mà còn là lý tưởng. Tuy nhiên, điều cần bàn là tính hợp lý. Hưởng thụ những thứ to lớn quá so với nhu cầu thật là hỏng. Tôi mới xem một cuốn phim trên kênh HBO nói về một gia đình có 5 đứa con. Họ thực thi một lý tưởng sống theo quyển sách Utopia của Plato. Ông chủ gia đình cho vợ con lên ô tô, đưa vào trong rừng và sống theo khuynh hướng ấy. Bọn trẻ con ở trong rừng không đi học trường nào, nhưng ông ấy dạy con giỏi đến mức đứa con cả đỗ 5 trường đại học hàng đầu thế giới, và khi con họ đọ tài với những đứa trẻ khác thì chúng tỏ ra thuộc tất cả các tu chính án của Hiến pháp Hoa Kỳ. Con người hiểu biết khác với con người nói chung làm cho người ta nghĩ rằng mình hiểu biết. Đại bộ phận chúng ta bây giờ là làm cho thiên hạ nghĩ rằng mình hiểu biết chứ không phải chúng ta là kẻ hiểu biết.

Việc trói mình vào một số điều dạy dỗ của tiền nhân chưa chắc đã là công thức tốt. Chúng ta cứ sống, thời gian sẽ giúp chúng ta sửa chữa các khuyết tật nhận thức. Sính biệt phủ là một khuyết tật nhận thức, bởi người ta không tìm thấy sự cân bằng, không tìm thấy lý tưởng sống. Trong khi có những gia đình sống trên một cáimobi-house mà người ta tìm thấy hạnh phúc. Hình như chúng ta máy móc, cho đến bây giờ vẫn thích biệt phủ. Đấy là di chứng của sự nhận thức kém của xã hội. Vì không biết về cái đẹp thật nên người ta mới nghiện biệt phủ.

Nhiều khi chế giễu những chuyện ấy nhưng về mặt chính trị chúng ta quên mất rằng đấy là biểu hiện lâm sàng của sự không có giáo dục. Khi báo chí đưa tin biệt phủ chỗ này, chỗ kia tôi thấy buồn và cả buồn cười nữa. Không hiểu tại sao đã phấn đấu lên đến giám đốc sở hoặc đứng đầu một tỉnh rồi mà người ta vẫn làm nô lệ cho những thứ như vậy. Với sự giác ngộ thẩm mỹ hạng bét như vậy thì họ làm thế nào để lãnh đạo nhân dân?

Xuân Ba: Anh nghĩ gì về quy định số 85 của Bộ Chính trị về việc kiểm tra, giám sát tài sản của hơn 1.000 cán bộ thuộc diện Bộ Chính trị và Ban Bí thư quản lý. Một bộ phận trong diện này hình như có biệt phủ? Mà cũng lạ, không hiểu sao rất nhiều vị, nói theo khẩu ngữ của Chu Văn Quềnh là khó hoãn được sự sung sướng một chút hay sao mà cứ vội vã thể hiện cứ như đua ngầm với nhau vậy? Mà những biệt phủ cỡ triệu đô như thế, dẫu lương hàm thượng thư thì có mà mồng thất mới tậu nổi! Điều gì khiến họ hành xử dễ dãi và ẩu tả vậy?

Nguyễn Trần Bạt: Nếu biệt phủ chỉ là đối tượng phê phán về mặt đạo đức thì không đủ. Khi con người không được hướng dẫn thì những thứ khoa trương và thiếu thẩm mỹ như vậy vẫn có giá trị kích động những người khác, làm họ sốt ruột muốn có bằng được những cái tương tự và dẫn họ đến chỗ ăn cắp. Bởi với một số người, nếu không ăn cắp thì lấy đâu ra tiền để xây cái nhà to thế.Có ai đó nói câu rất hay đại ý là cuối cùng thì chính cái đẹp cứu rỗi nhân loại. Cái đẹp gắn liền với “tri túc” tức là vừa đủ là hài lòng, thỏa mãn như anh nói. Cái nhà có hoành tráng, lộng lẫy mấy đi nữa cũng không thể làm đẹp cho một kẻ ăn cắp.

.
Biệt phủ của đại gia vàng trên đèo Hải Vân. Ảnh: P.V.

.

Chọn lựa, tôn thờ các tiêu chuẩn khác nhau của vẻ đẹp

Xuân Ba: Hình như trong nhuộm nhoạm à uôm của cơ chế thị trường, biệt phủ đang lóe lên thứ ánh sáng huyễn hoặc, ma quái?

Nguyễn Trần Bạt: Bởi vì người ta tưởng rằng hễ tiền nhiều thì có nhà lớn, mà hễ nhà lớn thì có thể có người lớn ở bên trong. Lev Tolstoy đi tìm cái chết ở bên ngoài điền trang của mình, chết trong một ga xép nhỏ. Suy ra cho cùng, trước khi đến với thượng đế, đến với thiên đường, con người phải đi ra khỏi nhà của mình. Có làm biệt phủ to đến đâu mà đi lạc lối ở ngay cổng nhà mình thì phúc không lớn được hay nói một cách giản dị thì thật là bất hạnh. Làm thế nào để có con người lớn ở trong các ngôi nhà lớn, đó là một vấn đề khổng lồ của xã hội chúng ta. Chúng ta đang tất tả, vất vả trên một lộ trình để phát lộ để tìm ra những con người lớn ấy.

Xuân Ba: Người Việt có câu “quen sợ dạ, lạ sợ quần áo”. Quen sợ dạ là ở với nhau lâu rồi thì nể và sợ suy nghĩ, tấm lòng, kiến thức của nhau. Còn lạ thì dò xét đánh giá nhau qua hình thức bề ngoài. Biệt phủ là một thứ quần áo. Biệt phủ lòe và lừa được ối người?

Nguyễn Trần Bạt: Trước đây người Việt mình thường hay run rẩy trước những cương vị. Bây giờ dần dần đã đỡ. Nhưng oái oăm, giờ lại phát lộ tâm lý sợ tài sản, sợ các đại gia và tỷ phú. Chưa hết, lại ló dạng tiếp thứ căn tính hơi bị lạ là nếu không sợ tài sản thì nảy ra tâm lý chế giễu tài sản. Tức là có một quá trình du canh du cư trong nỗi sợ trước sự hơn của người khác so với mình. Dần dà sự nghiệp đấu tranh chống tham nhũng đang được tiến hành sẽ đưa tất cả mọi thứ về đúng giá trị của nó. Cùng với việc triển khai Nghị quyết trung ương 4 của hai Đại hội, dân mình dần dần cũng không sợ tài sản nữa, bởi vì họ hiểu rằng kích thước của các khối lượng tài sản ấy nhiều khi được tạo ra bởi năng lực ăn cắp. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc từng than phiền về hình ảnh méo mó dị dạng này… Ở đâu ấy nhỉ?

Xuân Ba: Vâng tại phiên họp Chính phủ với lãnh đạo 63 tỉnh, thành gần đây, Thủ tướng đã thẳng thắn về hiện tượng biệt phủ ở Yên Bái “Cán bộ sai thì phải điều tra, kết luận, xử lý. Tôi đã nhắc anh Sáu (ông Phan Văn Sáu - Tổng Thanh tra Chính phủ - XB) là phải kết luận cho được vụ giám đốc sở để dư luận xấu như thế, làm hình ảnh rất xấu cho đội ngũ cán bộ của Đảng, Nhà nước”. Và mới đây nhất, lần đầu tiên Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng vừa ký ban hành quy định của Bộ Chính trị về tiêu chuẩn chức danh, tiêu chí đánh giá cán bộ thuộc diện Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý. Trong đó có phẩm chất đạo đức, trung thực, khiêm tốn, chân thành trong sáng, giản dị, bao dung, cần kiệm liêm chính, chí công vô tư. Những phẩm chất ấy đều xa lạ với hiện tượng biệt phủ…

Nguyễn Trần Bạt: Vâng, đó là tín hiệu đáng mừng. Song hành với chức năng điều hành, quản trị đất nước, Tổng Bí thư, Thủ tướng dường như vừa ước thúc, quản lý cán bộ vừa đang manh nha, tiên khởi trách nhiệm của những người lãnh đạo trong việc hướng dẫn xã hội tôn thờ các tiêu chuẩn khác nhau của vẻ đẹp. Làm thế nào để tìm ra một cách thức hướng dẫn hay gợi ý để xã hội biết chọn các tiêu chuẩn của vẻ đẹp. Phải cố gắng làm thế nào để các nhà lãnh đạo của chúng ta nói về cái đẹp nhiều hơn và nói một cách có cơ sở khoa học về nó. Đấy chính là cách hướng dẫn. Như cách nhìn về tài sản, di sản chẳng hạn…

Xuân Ba: Anh quan niệm như thế nào về tài sản và di sản? Lộ trình từ tài sản đến di sản sẽ như thế nào?

Nguyễn Trần Bạt: Con đường để có di sản bắt đầu từ việc tạo ra các tài sản trong sạch. Có lần tôi đến Đà Nẵng nói chuyện với giới trí thức, có một quan chức hỏi tôi: Huế và Quảng Nam sống bằng di sản, còn Đà Nẵng không có di sản, anh nghĩ sao? Tôi trả lời anh ấy là các anh sống bằng tài sản, bởi vì di sản chính là tài sản cộng với thời gian. Tôi khuyên các anh ấy cần phải xây dựng như thế nào để tài sản hiện nay của họ có độ bền vững về mặt thẩm mỹ. Ví dụ Đà Nẵng không có nhà hát lớn thì các nghệ sĩ lớn hát ở đâu? Chẳng lẽ một thành phố lớn mà không có nghệ sĩ lớn đến hát. Tôi có đến chơi một thành phố ở Ý, nghe một đêm biểu diễn nghệ thuật hợp xướng do dàn hợp xướng của cảnh sát thành phố biểu diễn. Nghe xong tôi cảm thấy nếu dàn nhạc giao hưởng của Việt Nam mà biểu diễn cỡ như thế chắc còn phải phấn đấu dăm bảy năm.

Xuân Ba: Người ta hình thành văn hóa bằng con đường học hành, nhưng cũng có những người lĩnh hội văn hóa bằng một kênh khác, không cứ gì phải có bằng cấp, học hành. Có những người từ trong máu thịt có những phản xạ thể hiện ra đã là văn hóa, dạng ấy hơi bị hiếm anh Bạt ạ…

Nguyễn Trần Bạt: Tôi đang nghĩ và đã khởi thảo tạm gọi là khái niệm là “Sự hình thành trong im lặng của văn hóa”. Chúng ta sốt ruột biến mình, biến cái mình thành văn hóa ngay, cho nên các món văn hóa của chúng ta hay sống sượng, là thứ dị dạng của phong trào, chiến dịch này khác. Người ta tưởng hai thỏi son có thể biến một cô nhà quê thành tiểu thư. Cái chết là ở chỗ chúng ta sốt ruột. Phải làm thế nào để con người khiêm tốn hơn, con người khuất phục thời gian, con người khuất phục các quy luật tự nhiên để cho tất cả các đặc trưng có chất lượng văn hóa của mình được hình thành một cách tự nhiên và hình thành trong im lặng.

Xuân Ba: Anh Bạt ạ, cái mạch nghĩ của anh khiến tôi chợt nhớ đến thuật ngữ thời thượng “đi tắt đón đầu”. Thế văn hóa có cung cách, có lộ trình ấy không?

Nguyễn Trần Bạt: Văn hóa có đặc thù. Đặc thù ấy là nó không cơ hội để đi tắt, chân tay của nó cũng không mạnh khỏe để đón đầu ai.

Xuân Ba: Chắc anh nhớ tận năm 1925 khi nói chuyện với lớp Thanh niên cách mạng đồng chí hội, Hồ Chí Minh đã thẳng thắn chỉ ra nhiều thói xấu của người Việt như “một miếng giữa làng bằng một sàng xó bếp”, “ném đá giấu tay”, “qua cầu rút ván” v.v… Với độ dài thời gian từ đó đến bây giờ, chúng ta lý giải thế nào khi tính cách Việt vẫn dai dẳng vẫn còn nguyên độ xấu xí và không đủ độ chín? Hay là quyền năng của tạo hóa bắt người Việt phải vất vả như thế?

Nguyễn Trần Bạt: Phần nhiều do giáo dục mà nên. Câu nói của Cụ Hồ có lẽ chả khi nào cũ. Nhưng cái gì cũng phải làm cho đến đầu đến đũa. Khi người ta có quyền thì sẽ có tiền, mà khi có tiền thì tùy trình độ giáo dục mà người ta mang nó ra để mua cái gì đó. Thường người ít học thì mua ngay cái xấu. Xây biệt phủ bằng mọi giá là cái cách tự nguyện mua, rước lấy cái xấu. Cái xấu nhất theo khía cạnh tâm linh chính là sự mất cân đối giữa con người và cái mà nó sử dụng. Cái xe to quá, cái nhà lớn quá làm cho con người bé lại. Con người mà không biết tự tôn trọng mình, không tìm được cho mình sự cân đối với thiên nhiên thì sẽ lọt thỏm và hụt hẫng. Tôi chưa thấy có người Việt Nam nào ở thời hiện đại này (trừ Hồ Chủ Tịch) lớn bằng Nguyễn Trãi và Nguyễn Du nhưng có rất nhiều cái nhà của họ to hơn nhà của Nguyễn Trãi và Nguyễn Du. Tôi thấynhiều người không thức tỉnh được về một tiêu chuẩn rất quan trọng, đó là sự cân đối giữa mình và những thứ mình có. Đầu tiên là tiền. Nhiều người đến hỏi tôi tại sao tham nhũng lắm thế. Tôi trả lời: vì họ không có kinh nghiệm về tiền bạc nên không biết bao nhiêu là đủ. Sự không biết bao nhiêu là đủ đã thúc đẩy một sự ăn cắp không có giới hạn. Và sự ăn cắp không có giới hạn tạo điều kiện để người ta xây những ngôi nhà không có giới hạn hợp lý về mặt thẩm mỹ.

Xuân Ba: Hình như anh đang đề cập đến chuyện sống chậm?

Nguyễn Trần Bạt: Tôi có nói với các đồng nghiệp của mình là tại sao lại phải thành đạt vội, tại sao lại phải khôn vội. Có một câu rất hay không biết của ai: Khi nào sự ngu dốt cũng đảm bảo cho chúng ta hạnh phúc thì sự khôn ngoan trở thành thừa. Con người vì không có kinh nghiệm về hạnh phúc, không biết quý trọng hạnh phúc nên nhiều khi chăm chăm đi tìm những thứ mang bất hạnh đến cho mình mà cứ tưởng thế là khôn ngoan. Cái dễ bị xui đi tìm nhất là quyền lực và tiền bạc.