![]()
Chẳng quan mà quý, chẳng phú mà hào, giữa trời Nam gió thổi tung mây, gan óc dễ đâu vùi chín suối;
Có lưỡi như cồng, có bút như thép, trong làng báo mở cờ khua trống, văn chương âu cũng đủ nghìn thu.
(Câu đối viếng của TUẦN BÁO ĐÔNG TÂY)
Bạn tôi nói, làm một người Việt Nam mới bây giờ đã khó thì làm một người Nam mới (Tân Nam tử) như Nguyễn Văn Vĩnh hồi đầu thế kỷ XX hẳn khó hơn nhiều. Đúng vậy. Vào những năm đầu thế kỷ trước, Việt Nam chủ yếu vẫn là một xã hội quân chủ nông nghiệp Nho giáo. Người Việt Nam, kể cả tầng lớp có học bấy giờ, vẫn phải sống thân phận thần dân nhiều trói buộc. Đâu có được như ngày nay: đất nước thì đổi mới và mở cửa; thế giới thì ngày một trở nên phẳng; con người thì đang dần là công dân trái đất! (1) . Nhưng, có lẽ, thời ấy bộ phận trí thức hình như có quyết tâm đổi mới xã hội cao lắm thì phải. Và, một điều nữa cũng quan trọng không kém: họ là những cá nhân có tài năng.
Năm 32 tuổi tui trúng phó tổng thư ký bằng phiếu bầu trực tiếp của Đại hội văn nghệ Bình Trị Thiên, đó là Hội văn nghệ địa phương lớn mạnh nhất nước thời bấy giờ ( thời đó Hội văn nghệ Hà Nội, Sài Gòn còn xách dép cho Hội Quảng Nam- Đà Nẵng, đừng nói Hội Bình Trị Thiên).
Bầu trúng 2h chiều, 5 h chiều lần đầu tiên được rước bằng xe Volga đi ăn cơm tối với Bí thư tỉnh uỷ. Sướng ngây ngất con cà cưỡng. Cái thằng Lập khố rách áo ôm, suốt ngày kí nợ rượu chị Phước lên liền 5 bậc lương, được người ta gọi bằng anh, bằng ông. Sáng sớm xách cặp tới cơ quan có người pha trà mời nước, được hưởng tiếng “dạ anh” ngọt lịm sườn. Còn có người bắt hai tay, điều mà từ bé đến giờ không bao giờ có.
Nhưng chỉ vậy thôi. Từ đó đi đái lỡ nói bậy một câu, hôm sau vào tai tỉnh uỷ liền. Xưa chưa quan chức, đến nhà ông quan nào cả vợ cả chồng quan áo quần chỉnh tề chạy ra tận ngõ rước vào. Giờ lên quan văn nghệ, thứ quan hạng bét, đến nhà quan thì quan mặc quần đùi hất hàm hỏi, gì đấy!
4 năm sau rút ra kết luận: Ngu nhất là nghề bắt cặc cho người ta đái lại còn phải biết ơn. Từ đó đến nay ẻ vô ẻ vô!… He he
Nguồn: FB NQL