Để khất thuế, giọng chị Dậu, con mẹ nhà quê, mới thảm thương, bi thiết làm sao. Có cảm giác bảo chị làm con chó liếm chân cho quan, chắc chắn chị cũng sẽ liếm, chỉ cốt sao chồng chị đang đau ốm không bị bắt, bị trói có thể dẫn đến chết. Mà nếu chẳng may anh Dậu chết vì đòn, thì với cái đám quan lại ngu, đểu và tham còn hơn chó ấy, làm sao vạch được trời mà kêu oan.

-Cháu van ông, nhà cháu vừa mới tỉnh được một lúc, ông tha cho.

-Tha này, tha này!

Vừa nói hắn vừa bịch luôn vào ngực chị Dậu mấy bịch, rồi lại sấn đến trói anh Dậu.

Hình như tức quá, không thể chịu được, chị Dậu liền cự lại:

-Chồng tôi đau ốm, ông không được phép hành hạ.

Cai lệ tát vào mặt chị cái bốp, rồi hắn cứ nhảy vào cạnh anh Dậu, chị Dậu nghiến hai hàm răng:

-Mày trói ngay chồng bà đi, bà cho mày xem!

Sau đó chị Dậu vùng lên, người đàn bà hiền lành, nhân hậu nhất trần gian này trong phút chốc trở thành một con hổ dữ, sẵn sàng nuốt sống kẻ đã bức bách mình quá đáng.

Giờ, sau hơn bảy mươi năm, giả dụ thay chị Dậu vào cụ Kình, anh Dậu thay bằng con trai cụ Kình, thì đoạn đối thoại sau đây và đoạn đối thoại ở trên có khác gì nhau:

Cụ Kình:

-Thưa các quan trên, con nay đã tám mươi, đã sắp xuống lỗ, chả tính làm gì, nhưng van các quan, con cháu chúng con ngày ngày vẫn cơm không đủ ăn, áo không đủ mặc, trông lên là trời xanh, trông xuống là vài mảnh ruộng may mà được tổ tiên để lại. Quả là chúng con mà không còn đất thì chẳng biết sống bằng gì? Các quan nhà nào cũng tiền rừng bạc bể, nứt đố nổ vách, con cái đều được ăn học tại những trường tốt nhất, chả thiếu thứ gì, mà các quan vẫn còn phải cắm mặt bòn vét ngày ngày. Vậy mà chúng con trăm khoản đều trông vào tí đất. Mỗi năm các loại thuế phí kín đặc cả mấy trang giấy khổ to. Đói, rét lắm các quan ạ. Xin các quan nới tay mà tha cho bách tính Đồng Tâm chúng con.

Quan trên các loại:

-Tha là tha thế nào? Đất là của Nhà nước. Nay Nhà nước thu hồi. Có giao đất không thì bảo? Lại còn đặt điều vu vạ, y chang luận điệu của thế lực thù địch. Gô cổ thằng già lại!

Cụ Kình bị bẻ tay, vặn cổ áp giải lên xe. Cái thân già da cóc xương khớp đều lỏng lẻo, chả biết có rời ra không. Tận mắt thấy vậy, thằng con trai cụ mới đuổi theo xe, đòi lại bố.

-Thả bố tôi ra! Thả bố tôi ra! Tôi van các ông, bố tôi như chuối chín cây, chạm mạnh là rụng…

Vừa gào thét, van xin, hắn vừa cố bám vào xe, làm huyên náo cả những người đi đường.

-Thả này! Thả này!

Những cú đấm, đạp, vụt tới tấp nện lên toàn thân anh ta. Bấy giờ “Hình như tức quá, không thể chịu được” anh ta mới hét lên”:

-Bố tao già ốm, chúng mày không được phép hành hạ.

Nhưng cụ Kình vẫn bị đưa đi trong bộ dạng của một người tàn tạ, giữa một rừng súng ống. Thằng con cụ xót bố (chỉ những thằng vô loài mới không xót bố trong trường hợp ấy), chỉ tay với theo:

-Chúng mày tống giam ngay bố tao đi, tao cho chúng mày xem!

Thế là anh ta chạy về làng, hô hào anh em con cháu, bà con lối xóm quyết chí vùng lên đòi đất, đòi người, dù biết rõ, y như anh Dậu biết và khuyên vợ “người ta đánh mình không sao, mình đánh người ta thì mình phải tù phải tội”.

Không phải vô cớ mà người ta gọi những loại như chị Dậu và cụ Kình là dân đen. Vì thời nào họ cũng trần trùi trụi và chỉ biết dựa vào Giời. May mà chưa khi nào Giời quay lưng lại với họ.

Thắng dân là dễ nhất vì họ chẳng có gì trong tay, nhưng từ cổ chí kim, đã có ai thắng được Giời.