Tác giả loạt bài về ông Nguyễn Hữu Đang, trụ cột của phong trào Nhân văn Giai phẩm, cho biết ông vẫn ‘chờ thời điểm thích hợp’ để đăng bài và xuất bản sách về nhân vật này.
Hôm 12/8, nhà văn Võ Bá Cường đã dành cho BBC cuộc trao đổi ngắn quanh việc báo điện tử Dân Sinh thuộc Bộ Lao động, Thương binh & Xã hội, gỡ bỏ loạt bài vừa đăng tải về ông Nguyễn Hữu Đang mà ông là tác giả.
“Tôi cũng nghĩ ngợi nhiều và nhận ra có thể bây giờ là thời điểm chưa thích hợp để công bố một dạng tư liệu như vậy. Nhà văn ở đất nước này cần tuân theo đường lối. Có những chuyện về tư tưởng không thể nói trong một hai câu là được”, ông Cường nói.
Nhà văn cho biết rằng qua vụ việc này, ộng nhận ra, ‘lịch sử không thể sáng tác mà phải có những chất liệu chân thực và người viết phải có dũng khí để tạo nên những tác phẩm để đời’.
Ông Cường nói vẫn chờ đợi Cục Xuất bản cấp giấy phép cho một nhà xuất bản trong nước để cuốn sách ‘Người đeo lục lạc’ về ông Nguyễn Hữu Đang được ấn hành chính thức trong nước.
“Tôi muốn tác phẩm của mình ra mắt đàng hoàng chứ không trốn chui trốn lủi”, ông Cường nói thêm.
Giải thích về việc cuốn sách 'Chuyện tướng Độ' do nhà xuất bản Quân đội Nhân dân phát hành êm xuôi năm 2007 và đến nay vẫn còn được tái bản, ông Cường nói:
“Đó là nhờ tôi nhận được sự ủng hộ của các ông Võ Nguyên Giáp, Võ Văn Kiệt và giám đốc nhà xuất bản đủ dũng khí để in”. Trước đó, hôm 5/8, báo điện tử Dân Sinh thuộc Bộ Lao động, Thương binh & Xã hội gây xôn xao khi khởi đăng loạt bài 30 kỳ với chủ đề ‘Nguyễn Hữu Đang - Bi thương và cay đắng’.
Tuy nhiên chỉ vài ngày sau, báo này đã gỡ bài. BBC hiện vẫn chưa liên lạc được với ông Nguyễn Thành Phong, tổng biên tập báo Dân Sinh để làm rõ nguyên nhân.
Hôm 6/8, ông Phong nói với BBC sở dĩ ban biên tập quyết định đăng bài về ông Nguyễn Hữu Đang vì tin rằng ông Đang "là nhân vật mà mọi người muốn tìm hiểu, nghe nhiều về ông".
"Chúng tôi quyết định đăng tư liệu về ông Đang nhân dịp Cách mạng tháng Tám vì cuộc đời của ông có nhiều nỗi niềm trong giai đoạn này”.
Loạt bài về ông Đang được viết theo dạng ‘tiểu thuyết tư liệu’, theo đó nhà văn tiếp xúc với những nhân vật thật và tư liệu để xây dựng lên câu chuyện ‘có một phần yếu tố hư cấu nhưng gần với đời sống’.
Khi được hỏi có quan ngại việc loạt bài về ông Đang có thể bị Bộ Thông tin - Truyền thông tạm dừng giữa chừng hay không, ông Phong nói: “Tôi tin là sẽ không có ai ngăn cấm đăng bài về ông Đang. Báo chí ở Việt Nam không có kiểm duyệt. Chúng tôi có quyền lựa chọn nhân vật và câu chuyện để đăng. Và chúng tôi chịu trách nhiệm về những gì mình đăng tải”.
Nguyễn Hữu Đang là một trong những khuôn mặt trí thức dấn thân tranh đấu cho tự do dân chủ can trường nhất tại Việt Nam trong thế kỷ 20. Là cột trụ của phong trào Nhân văn Giai phẩm, ông Đang đã bị bắt, bị cầm tù, quản thúc và mất quyền tự do phát biểu trong 59 năm, từ tháng 4/1958 đến tháng 2/2007, khi ông mất.
Lâu nay, các tư liệu về ông Đang cũng như những nhân vật khác trong phong trào Nhân văn Giai phẩm bị cho là chủ đề ‘cấm kỵ’ trên mặt báo.