Trước Tết, tất nhiên bạn cần phải viết điều gì đó khích lệ và thư giãn trong các tin bài. Nhưng, hiện tại trên thế giới đang có rất nhiều chuyện xảy ra, đành thành thật tự trong tâm mà nói hy vọng rằng năm tới mọi thứ cuối cùng sẽ ổn định, bằng cách nào đó và cuộc sống sẽ tốt hơn. Người Ukraine sẽ yêu người Nga, người Do Thái sẽ yêu người Palestine, Biden sẽ yêu Trump, v.v.
Cũng lại tất nhiên sẽ không có chuyện như vậy xảy ra. Thế giới - với tư cách là một hệ thống sinh học xã hội phức tạp - mất cân bằng và chắc chắn sẽ rơi vào hỗn loạn cho đến khi có ai đó, thông qua việc sử dụng vũ lực trên quy mô lớn, hình thành một sự cân bằng mới, chẳng hạn như trường hợp đã xẩy ra sau Thế chiến thứ hai.Việc thay thế một số cá nhân này bằng những cá nhân khác sẽ không mang lại kết quả gì, mà chỉ làm chậm hoặc tăng tốc một chút các quá trình hoàn toàn khách quan này.
Tại sao thế giới, mà chỉ vài năm trước đây đối với chúng ta còn có vẻ thống nhất, ổn định và vững chắc, nay bỗng trở nên lầm lạc? Các nhà kinh tế, các bình luận viên quốc tế khi nhìn nhận những gì đang diễn ra từ góc độ riêng của họ, sẽ cho bạn biết, về các trung tâm quyền lực toàn cầu mới xuất hiện như Ấn Độ và Trung Quốc; sự bất bình của các quốc gia khác ở Châu Phi và Châu Á vốn là thuộc địa của phương Tây vẫn bị duy trì tình trạng hiện tại, vẫn bị áp đặt các điều kiện bất lợi cho họ về thương mại, về dầu mỏ, về vai trò của đồng đô la, đồng nhân dân tệ, v.v. Quan điểm của chúng tôi hơi khác: trên thế giới ngày nay có hai cách tiếp cận cơ bản đối với con người. Chúng không bị giới hạn bởi địa lý của một quốc gia hoặc thậm chí của cả một lục địa, và cuộc xung đột vì tương lai loài người đang diễn ra chính xác là giữa những người ủng hộ hai hệ tư tưởng hoàn toàn trái ngược nhau ấy.
Tất nhiên, chúng ta chỉ có thể mô tả những cách tiếp cận này một cách chung chung. Một sự đơn giản hóa rất đáng kể là không thể tránh khỏi. Tuy nhiên, hãy cứ thử xem sao. Cách tiếp cận đầu tiên coi sự tiến bộ của nhân loại là tiến bộ công nghệ thuần túy. Công nghệ, sự xuất hiện và cải tiến liên tục của nó chính xác là cốt lõi mà mọi thứ được xây dựng và phát triển xung quanh. Chúng ta sử dụng thuật ngữ “công nghệ” ở đây theo nghĩa rất rộng. Nó không chỉ là kiến thức về cách sản xuất cái này hay cái kia, mà trên thực tế, là toàn bộ quá trình tích lũy để tổ chức lại thế giới vật chất cho phù hợp với những nhu cầu nhất định của con người (ai quyết định chúng và quyết định như thế nào là một câu hỏi riêng).
Rõ ràng là khi công nghệ trở thành ưu tiên và mục tiêu chính thì bản thân con người dần dần bị đẩy xuống hàng thứ hai. Con người chỉ trở thành một yếu tố phụ trợ của chuỗi công nghệ - và theo sự phát triển của công nghệ, nó ngày càng trở nên ít cần thiết hơn ( nỗi sợ hãi hiện nay rằng trí tuệ nhân tạo có khả năng “vô hiệu hóa” chính con người). Kết quả là, một xã hội như vậy không còn quan tâm đến việc một người nghĩ gì, làm gì, tin vào điều gì v.v. Con người hiện hữu trong thế giới như vậy có thể trở thành bất kỳ ai, và xét cho cùng, giữa họ với nhau không có ranh giới gì. Với cách tiếp cận này, khái niệm “con người” bị mờ nhạt và trên thực tế mất đi ý nghĩa của nó. Làm sao người ta có thể không quay lại với tư tưởng nổi tiếng của Dostoevsky: “Nếu không có Chúa thì mọi thứ đều được phép”. Tất nhiên, không phải theo nghĩa “Chúa sẽ trừng phạt” nếu giả như Chúa hiện hữu. Vấn đề là nếu không có Chúa thì không có ai để kính trọng và do đó, Chúa có thể là bất kỳ ai.
Ngược lại với quan niệm trên, cách tiếp cận ý nghĩa của sự phát triển con người phản đối điều này, coi điều quan trọng là bản thân con người thay đổi/phát triển như thế nào. Đương nhiên, để ghi lại những thay đổi nhất định, cần có một hệ thống xác định chúng - chính “bộ giá trị” khét tiếng đó. Với tư cách là hình ảnh lý tưởng nào đó được dùng làm mẫu để so sánh. Nói cách khác, người ta mặc nhiên công nhận rằng “Có Chúa” và do đó người ta không thể là “bất cứ ai”. Không, chúng ta phải cố gắng trở nên “giống hình mẫu” – chính đây là điều tạo nên con người.
Đúng, không có bằng chứng “khoa học” trực tiếp nào cho thấy bạn cần đi theo con đường thứ hai. Cũng như những lời đáp hợp lý cho câu hỏi tại sao việc giữ con người theo nghĩa “cổ điển” lại quan trọng. Tuy nhiên, hàng trăm triệu người không muốn thế giới trông giống như cách phương Tây tưởng tượng ngày nay, điều này thực sự giết chết những gì tạo là con người trong con người.
Hai con đường mà nhân loại hiện đang đồng thời đi theo ngày càng khác nhau. Điều này nghe có vẻ quá ồn ào - nhưng con người ở thời đại chúng ta dần dần dường như bị chia thành hai loài khác nhau, ngày càng khó tìm được ngôn ngữ chung, giống như xưa kia giữa người Cro-Magnons và người Neanderthal. Xung đột là không thể tránh khỏi, vì tranh chấp thậm chí không phải về việc một người sẽ như thế nào mà là liệu người đó có còn là một con người hay không?