HAI CHỮ “QUỐC” LỘN Ở TRÀNG AN

Nguyễn Phan Khiêm

HAI CHỮ “QUỐC” LỘN NGƯỢC Ở TRÀNG AN

Trong vùng lõi di tích Tràng An, Ninh Bình ( Khu di tích đặc biệt cấp quốc gia) có ngôi đền Suối Tiên vừa được xây dựng trên nền cũ, để Kỷ niệm 1050 năm (968-2018) ngày Đinh Tiên Hoàng lên ngôi hoàng đế.

Các công trình từ cầu đá, bia đá, trụ biểu đến ngôi đền và nội thất đều rất đẹp. Ngoài sân có những cây quý do lãnh đạo Nhà nước trồng. Đền thờ thần Quý Minh.

Có điều, đại tự trên hệ thống cửa võng thì đáng thất vọng. Điều dễ nhận thấy nhất là hai chữ QUỐC - 國 đều lộn ngược. Mời quý vị coi hình. Như vậy, người làm và người thẩm định, nghiệm thu công trình đều không quan tâm đến chữ nghĩa.

Điều phân vân khác là bốn chữ đại tự chính giữa ghi KHAI QUỐC NGUYÊN HUÂN, có nghĩa là bậc Công thần khai quốc hàng đầu. Trong khi đó nơi đây thờ thần Quý Minh và phu nhân.

Theo bia dựng ở đền thì Quý Minh Đại Vương giúp Tản Viên đánh Thục Phán thời vua Hùng Duệ Vương. Thần được nhiều triều đại sắc phong "thượng đẳng thần"… Như vậy cụ Quý Minh không tham gia vụ khai quốc nào.

Ngay bên phải bốn chữ trên lại ghi: BÌNH NGÔ KHAI QUỐC, [chữ Quốc cũng lộn ngược] có nghĩa là Cụ tham gia đánh giặc Ngô lập ra triều đại mới. Với nhận thức chung về Bình Ngô đại cáo của Nguyễn Trãi thì bốn chữ này thờ các cụ tham gia hội thề Lũng Nhai với Lê Lợi thì mới phù hợp, không phù hợp với cụ Quý Minh vì cụ không đánh giặc Ngô.

Chưa kể hai đại tự liền nhau, có tám chữ thì trùng hai chữ Khai Quốc thể hiện sự nghèo nàn về chữ nghĩa quá mức.

Liệu có sự nhầm lẫn về thiết kế hay lắp đặt của người thi công hay không nhỉ? Mặc dù khuôn khổ, kích thước bộ cửa võng rất vừa vặn.

Tiện thể nói luôn đại tự thứ ba ghi BÌNH DỊ CẬN DÂN, là câu ca ngợi vị nhân thần nào đó như Trần Hưng Đạo, Nguyễn Trãi, Phùng Khắc Khoan... mới phù hợp, chứ dùng cho cụ Thiên thần, em cụ Tản Viên - thì cũng lạc điệu lắm. Chắc nhầm từ cụ nọ sang cụ kia thật.

Nhân đại lễ sắp đến gần, để thể hiện sự trân trọng đối với Đinh Tiên Hoàng Đế, đề nghị các bác có trách nhiệm và đức cao vọng trọng của địa phương xem xét, xử lý.