NHỮNG CUỘC CÁ CƯỢC LIỆU CÓ TỐT KHÔNG?
Cuộc tấn công của Hamas vào ngày 7 tháng 10 cũng là một cú sốc, không phải vì ý định của kẻ tấn công mà vì quy mô và thành công của nó. Nó đã trở thành một thách thức nghiêm trọng không chỉ đối với Israel mà còn đối với trật tự khu vực và thế giới. Israel bắt đầu săn lùng những kẻ tấn công và Hoa Kỳ đã hỗ trợ. Khi Hamas quyết định rút xuống lòng đất và ẩn náu giữa dân thường ở Gaza, Israel bắt đầu truy đuổi, san bằng lãnh thổ và tiêu diệt dân cư để tiếp cận kẻ thù. Chi phí và mâu thuẫn trong cuộc chiến ở Gaza ngày càng gia tăng, Israel cũng đã bước vào cuộc đối đầu với Hezbollah và Lebanon. Khi đó, chính quyền Biden cố gắng kiềm chế đồng minh của mình và thuyết phục Israel đồng ý ngừng lại hành động quân sự. Nhưng chính phủ của Netanyahu vẫn tiếp tục gây áp lực, phớt lờ mọi lời chỉ trích và tiêu diệt kẻ thù. Netanyahu đặt cược rằng việc phô trương sức mạnh hiệu quả và sự tàn nhẫn sẽ bù đắp nhiều hơn cho sự mất mát quyền lực mềm, và trong một khu vực khủng khiếp như vậy thậm chí có thể trở thành một dạng quyền lực mềm độc nhất. Có vẻ như đó là một vụ cá cược an toàn.
Tại Gaza, Israel đã vô hiệu hóa Hamas và giờ đây nhóm này không còn có thể gây ra mối đe dọa nghiêm trọng cho an ninh của nước này trong tương lai gần. Tại Lebanon, Israel đã chặt đầu Hezbollah, phá hủy quyền lãnh đạo và vũ khí của tổ chức này, đồng thời làm suy yếu đáng kể mối đe dọa từ phía bắc. Israel đang sát hại các lãnh đạo cấp cao của Iran ở nước ngoài và phá hủy các hệ thống phòng không bên trong Iran. Israel đã chống trả thành công sự trả đũa của Iran, thể hiện khả năng và sự sẵn sàng tấn công Tehran nhiều lần bất cứ khi nào nước này muốn. Sự sụp đổ bất ngờ của chế độ Assad ở Syria là một đòn giáng nữa vào nước Cộng hòa Hồi giáo, vốn ngày nay đã suy yếu đáng kể. Tất cả điều này đã thay đổi cán cân quyền lực trong khu vực, làm suy yếu rõ rệt ảnh hưởng của Iran và thiết lập sự thống trị của Israel. Tình trạng này có thể được đảm bảo bằng một giải pháp lâu dài nhằm chấm dứt chiến tranh. Một thỏa thuận ngừng bắn đã có hiệu lực ở Gaza vào tuần trước. Nó giúp chấm dứt các hành động thù địch và trao trả những con tin còn lại. Đây là bước đầu tiên rất quan trọng trong quá trình này. Nhưng nếu không có bước đi nào khác được thực hiện, ngọn lửa xung đột sẽ sớm bùng lên trở lại. Vì vậy, nhiệm vụ chính hiện nay là duy trì lệnh ngừng bắn và bổ sung thêm thỏa thuận về ổn định Gaza thời hậu chiến. Các quốc gia ở Bắc Phi, phía đông Địa Trung Hải và Vịnh Ba Tư có thể đóng góp vào những nỗ lực này. Ngược lại, điều này sẽ tạo điều kiện để ký kết thỏa thuận bình thường hóa quan hệ giữa Israel và Ả Rập Saudi.
Một thỏa thuận như vậy sẽ là một bước ngoặt cho toàn bộ khu vực. Chính quyền Biden đã dành không ít nỗ lực để bắt đầu quá trình này vào năm 2024. Nhưng điều này khó thực hiện đối với chính quyền Biden vì Hamas vẫn kiên trì và những nhượng bộ của Israel, điều cần thiết sau này trong quá trình ấy, sẽ buộc Netanyahu phải đoạn tuyệt với phần cực đoan nhất trong liên minh chính trị của mình, điều mà ông ta không muốn làm. Cầm cự cho đến khi một chính quyền mới, thân thiện hơn xuất hiện ở Washington, nhà lãnh đạo Israel đã đồng ý tiến lên, và giờ đây chính quyền Trump đang bắt đầu thu được lợi ích từ những nỗ lực của chính quyền Biden.
NHỮNG VIÊN THAN HỒNG CỦA CÁC CUỘC CHIẾN TƯƠNG LAI
Cả hai thỏa thuận trên đều xứng đáng được trao giải Nobel và chính quyền Trump nên đấu tranh vì chúng. Giờ đây có thể đưa ra các thỏa thuận chấp nhận được nhằm chấm dứt xung đột ở châu Âu và Trung Đông, sau đó tiến tới các cấu trúc an ninh khu vực mới. Câu hỏi quan trọng là liệu Nga và Israel có muốn điều này hay không. Một thỏa thuận trong đó các biện pháp trừng phạt chống Nga sẽ được dỡ bỏ và Nga sẽ giữ quyền kiểm soát phần lớn Donbass, để phần còn lại của Ukraine được yên, sẽ được Moscow chấp nhận - tất nhiên trừ khi mục tiêu thực sự của Nga trong cuộc xung đột này là chinh phục hoàn toàn Ukraina. Trong các cuộc đàm phán dàn xếp, Moscow có thể yêu cầu không chỉ quyền kiểm soát hoàn toàn đối với 1/5 lãnh thổ Ukraine quân đội nước này đã chiếm được mà còn có thể yêu cầu quyền kiểm soát gián tiếp đối với phần còn lại. Nếu đưa ra yêu cầu như vậy, Mỹ và châu Âu sẽ phải lựa chọn: chấp nhận những điều kiện này và thực tế thừa nhận thất bại, hoặc tiếp tục hỗ trợ Ukraine trong chiến cuộc với một nước Nga đang tiến công. Nói cách khác, trở ngại lớn nhất để đạt được thỏa thuận có thể là khối lượng yêu cầu của Putin đối với Ukraine thời hậu chiến. Nếu Nga vẫn kiên quyết và chính quyền Trump không chịu chấp nhận sự sỉ nhục, Nhà Trắng có thể sẽ bị buộc phải thực hiện các chính sách Ukraine của Biden lâu hơn nhiều so với dự kiến. Trên thực tế, đây có lẽ là viễn cảnh có khả năng xảy ra nhất trong năm nay, nhưng đó không phải là điều tồi tệ nhất. Bởi vì nó tốt hơn là một thỏa thuận kinh tởm theo các điều khoản của Moscow.
Trong khi đó, ở Gaza, thành công về mặt ngoại giao và chiến lược đối với tất cả các bên liên quan sẽ là một giải pháp dẫn đến sự ổn định lâu dài sau chiến tranh trong khu vực, một vòng đàm phán hòa bình mới và thành lập một liên minh Mỹ-Israel-Saudi có thể kiềm chế một cách hiệu quả Iran. Nhưng để đạt được điều này, ngay cả trong bối cảnh lệnh ngừng bắn đã được thiết lập, sẽ đòi hỏi tới chủ nghĩa anh hùng trong đàm phán ở cấp độ Kissinger và những thỏa hiệp khó khăn từ tất cả các bên. Những người có đường lối cứng rắn trong nội các của ông Netanyahu, chẳng hạn như Bộ trưởng Tài chính Bezalel Smotrich, đã bày tỏ sự phản đối mạnh mẽ đối với chính sách trao cho người Palestine ở Bờ Tây và Gaza cơ hội tự quyết và độc lập trong tương lai. Tuy nhiên, hy vọng vào một lộ trình như vậy là điều cần thiết để đạt được một thỏa thuận hòa bình lớn trong khu vực. Do đó, theo thời gian, câu hỏi chắc chắn sẽ nảy sinh về việc ông Netanyahu cần một thỏa thuận lớn và lâu dài đến mức nào cũng như bản thân ông ta sẵn sàng mạo hiểm để đạt được nó đến đâu. Nếu Netanyahu không quyết định thực hiện những thay đổi lớn và không muốn tham gia vào nỗ lực kiến tạo hòa bình thực sự, chính quyền Trump sẽ lại phải theo đuổi chính sách đối với Jerusalem giống với chính sách của Biden. Vấn đề là nếu không có tiến bộ sau chiến tranh hướng tới việc phi thực dân hóa các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng, toàn bộ hoạt động này ở Gaza cuối cùng sẽ trở thành một cuộc tập trận vô ích trên quy mô lớn, mà người Israel đã gọi là “cắt cỏ”.
Có thể, chúng ta đang chứng kiến giai đoạn cuối cùng của xung đột vũ trang ở Ukraine và Gaza đang đến gần. Có thể đạt được một giải pháp đáp ứng được lợi ích cơ bản của các bên tham chiến. Điều này ít nhất sẽ tốt hơn việc tiếp tục xung đột. Nhưng vẫn còn phải xem, liệu các chính trị gia nắm quyền có sẵn sàng đảm nhận nhiệm vụ khó khăn này hay không, hay họ sẽ tiếp tục đánh cược vào chiến thắng trên chiến trường.