Tiếp theo các tuyên bố của Thượng nghị sỹ John McCain và Hạ nghị sỹ Eni Faleomavaega, ngày 9/5 một nhóm các Thượng nghị sỹ có thế lực của Đảng Cộng hòa và Đảng Dân chủ thuộc Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ gồm Chủ tịch Ủy ban Robert Menendez, Marco Rubio, Ben Cardin, Jim Risch cùng với Thượng nghị sỹ Patrick Leahy ra tuyên bố chung lên án việc Trung Quốc liên tục có những hành động gây rối ở Biển Đông.
Nhóm các nghị sỹ này cũng hối thúc các đồng nghiệp thông qua nghị quyết của Thượng viện Mỹ tái khẳng định sự ủng hộ của Chính phủ Mỹ đối với hoạt động tự do lưu thông hàng hải trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương, giải quyết các tranh chấp lãnh thổ và lãnh hải bằng con đường ngoại giao hòa bình.
Tàu Trung Quốc uy hiếp và gây hại cho tàu Việt Nam ở Biển Đông (Nguồn: Cảnh sát biển Việt Nam)
Tuyên bố chung của nhóm các Thượng nghị sỹ mô tả các hành động gần đây của tàu bè Trung Quốc ở Biển Đông là "rất đáng quan ngại".
Tuyên bố có đoạn viết: "Việc Trung Quốc mới đây di chuyển một giàn khoan thăm dò, được các tàu quân sự và tàu khác hộ tống, vào vùng biển có tranh chấp ở Biển Đông ngoài khơi Việt Nam cùng với những hành vi hiếu chiến tiếp sau đó của tàu Trung Quốc, trong đó có việc đâm vào các tàu của Việt Nam, là rất đáng quan ngại. Những hành động này đe dọa dòng chảy thương mại tự do toàn cầu trong một khu vực có tầm quan trọng sống còn".
Tuyên bố chung cho rằng tự do hàng hải là quan trọng đối với sự thịnh vượng của Mỹ cũng như sự an toàn của toàn bộ khu vực.
Tuyên bố nêu rõ: "Chúng tôi hối thúc chính quyền nói rõ với Trung Quốc ở cấp cao nhất rằng các yêu sách và tranh chấp lãnh thổ cần phải được giải quyết một cách hòa bình, thông qua ngoại giao và phù hợp với luật pháp quốc tế. Các hành động đơn phương nhằm thay đổi nguyên trạng hoặc sử dụng vũ lực, cưỡng bức và hăm dọa đều không thể chấp nhận và sẽ dẫn tới bất ổn định".
Tuyên bố chung cho biết hồi tháng Tư vừa qua, nhóm các Thượng nghị sỹ này đã đề xuất Nghị quyết 412 của Thượng viện tái khẳng định sự ủng hộ của Mỹ đối với tự do hàng hải và hoạt động trong khu vực, hối thúc tất cả các bên liên quan trong cuộc tranh chấp lãnh thổ này cùng tìm kiếm một giải pháp ngoại giao hòa bình cho các tranh chấp này.
Tuyên bố chung bày tỏ hy vọng các đồng nghiệp tại Thượng viện trong thời gian sớm nhất cùng nhau thông qua nghị quyết này nhằm gửi đi một thông điệp rõ ràng cho những hành động mang tính khiêu khích trên đây của Trung Quốc.
"Giàn khoan" thành điểm nóng trong cuộc họp báo của LHQ
Tại cuộc họp báo của Liên hợp quốc ngày 9/5 ở New York, có ba phóng viên quốc tế của Nhật Bản, Nga và Mỹ đã đặt câu hỏi về tình hình mới đây tại Biển Đông.
Người phát ngôn Liên hợp quốc Farhan Haq
Trả lời câu hỏi về quan điểm của Liên hợp quốc về việc Việt Nam hay Trung Quốc thực sự có chủ quyền với khu vực đặt giàn khoan HD-981, và liệu Liên hợp quốc có thực hiện bước đi nào trong bối cảnh căng thẳng gia tăng và đã có những đụng độ giữa hai bên, Người phát ngôn Liên hợp quốc Farhan Haq cho biết những gì ông có thể nói ông đã nói.
Trước câu hỏi của phóng viên về việc Tổng Thư ký LHQ Ban Ki-moon dự kiến có chuyến công du tới Trung Quốc trong tháng này và TTK dự kiến sẽ gặp những ai, liệu Biển Đông có là một chủ đề trong thảo luận hay không, ông Farhan Haq cho biết tại thời điểm này ông chưa có thông tin nào để công bố về chuyến đi của ông Ban Ki-moon và Liên hợp quốc sẽ ra tuyên bố vào thời điểm hợp lý.
Các buổi làm việc của Tổng thư ký Liên hợp quốc với các quan chức cấp cao sẽ có thông cáo báo chí và tại thời điểm này ông chưa có gì để bình luận về nội dung bàn thảo.
Tại cuộc họp báo ngày 9/5 tại Liên hợp quốc, ông Farhan Haq cho biết: "Tổng thư ký Liên hợp quốc đã bày tỏ quan ngại về sự gia tăng căng thẳng tại Biển Đông, đặc biệt giữa Trung Quốc và Việt Nam trong những ngày vừa qua. Tổng thư ký hối thúc các bên liên quan kiềm chế tối đa và giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, thông qua đối thoại và phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có Hiến chương Liên hợp quốc".
Theo Vietnam+