TP - Mặc dù là một công chức nhà nước, viết báo đối với tôi là một nghề tay trái, một mặt viết để tìm thêm thu nhập, mặt khác viết còn để “giải” những điều mà mình cảm thấy không có khả năng “giải” được thông qua kênh công chức...
Là một công chức hàng ngày tiếp xúc, đối mặt với nhiều vấn đề còn tồn tại trong guồng máy quản lý nhà nước,nếu im lặng, buông xuôi thì mình cảm thấy không yên lòng, do vậy viết báo đối với tôi như là một việc giúp mình giải tỏa những điều mà mình thấy với trách nhiệm công dân mình không còn cách nào làm khác...
Điều đáng ngạc nhiên là trong những bài báo tôi viết, có tới 6 bài được đồng chí Võ Văn Kiệt, ở cương vị là Thủ tướng, chỉ đạo giải quyết những vấn đề nêu trong đó.
Trong số 6 bài báo đó có 2 bài tôi viết về những khuất tất, những bất cập trong công tác quản lý nhà nước của Bộ Văn hoá-Thông tin. Một bài tôi viết trên Đại Đoàn Kết viết về việc sử dụng số tiền 5,9 tỷ đồng Nhà nước tài trợ cho Liên hiệp điện ảnh năm 1990 không có hiệu quả, có dấu hiệu tham nhũng.
Bài báo này tôi đã ký bút danh Nguyễn Trung Nghĩa. Sau khi bài báo này in ra, đích danh Thủ tướng Võ Văn Kiệt đã yêu cầu Bộ Tài chính và Bộ Văn hóa-Thông tin tổ chức thanh tra. Kết cục 4 cán bộ đã bị đưa ra toà và bị kết án tù...
Bài báo thứ 2: “Vọng ngoại một bóng đen đang ám ảnh điện ảnh Việt Nam” ký tên Phạm Viết Đào đã đăng trên báo Văn nghệ và báo Quân đội nhân dân vào năm 1994. Sau khi bài báo ra, Văn phòng Báo chí Phủ Thủ tướng đã có công văn truyền đạt ý kiến của Thủ tướng Võ Văn Kiệt yêu cầu Bộ Văn hoá-Thông tin kiểm tra lại nội dung của bài báo báo cáo trình Thủ tướng.
Bài báo này của tôi đề cập đến kết quả trao giải tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ XI, một số phim do Bộ Văn hóa -Thông tin đặt hàng, Liên hoan phim do Bộ Văn hóa -Thông tin tổ chức và chỉ đạo nhưng đã trao giải cao cho một số phim như bộ phim Bụi hồng, Lưỡi dao, Ai xuôi vạn lý... là những phim có khuynh hướng “vọng ngoại” về tư tưởng, có những cái nhìn lệch lạc về hiện tình đất nước, về cuộc kháng chiến chống Mỹ của dân tộc ta. Thậm chí phim Bụi hồng, Lưỡi dao tôi đã phân tích chứng minh có nội dung “ chống cộng”.
Bộ Văn hóa-Thông tin đã gửi bài báo xuống cho Cục Điện ảnh yêu cầu các cán bộ chủ chốt đọc kỹ bài báo của tôi để báo cáo lại với Thủ tướng.
Bài thứ 3: Các bài “Những mánh khóe moi tiền nhà nước trong xây dựng cơ bản”, đăng 4 kỳ trên báo Nhân Dân và Những khe hở trong các văn bản pháp quy về quản lý đầu tư xây dựng đăng trên báo Diễn đàn Doanh nghiệp đã được Thủ tướng yêu cầu chuyển cho Bộ Xây dựng nghiên cứu giải trình.
Trong loạt bài này tôi đã kiến nghị xem xét một số chế độ chính sách trong công tác đầu tư xây dựng có nhiều bất cập, sơ hở. Tôi đã đề cập hiện trạng một số công trình xây dựng của nhà nước có dấu hiệu tư vấn thiết kế thông đồng với nhà thầu thi công, khi thiết kế cho thiết kế dôi dư ra, khi thi công thì thi công đúng, nhưng khi quyết toán lại quyết toán theo đúng thiết kế.
Ví dụ thiết kế chỉ định phải thi công thép phi 25 nhưng nhà thầu thi công rút xuống phi 20 hoặc 22 nhưng quyết toán vẫn theo đơn giá phi 25. Bê tông thiết kế chỉ định mác 250, nhà thầu thi công hiểu ý cứ thi công mác 200 nhưng vẫn lấy tiền của Nhà nước theo đơn giá dự toán thiết kế lập. Sau khi bài báo này ra, Bộ Xây dựng đã ban hành thêm quy định các văn bản thiết kế và dự toán thiết kế phải được thẩm định và phê duyệt.
Ngoài ra, trong bài báo tôi còn chỉ ra việc Bộ Xây dựng ban hành chế độ Chi phí chung 9 % trên tổng quyết toán công trình xây dựng là một chế độ bất hợp lý của ngành xây dựng.
Trong quyết toán một công trình xây dựng sử dụng nguồn vốn ngân sách, các khoản vật liệu được kê tính chi tiết đến từng khối cát, viên gạch để thanh toán; doanh nghiệp được cộng thêm cả phần lãi định mức, thuế, tất cả các khoản chi đều có địa chỉ, có công việc tương ứng, vậy khoản chi phí chung 9 % là khoản không có địa chỉ người nhận và công việc cụ thể là khoản chi bất hợp lý vì giá thành một công trình xây dựng thường rất cao.
Sau khi báo đăng, Bộ Xây dựng đã điều chỉnh lại định mức chi phí chung từ 9 % trên tổng quyết toán công trình xuống mức 55 % đến 67% trên tổng số chi phí nhân công. Tức hàng ngày tại các công trình xây dựng nếu có 100 công nhân đang làm việc và được trả công thì Nhà nước còn có thêm một khoản lương trả thêm cho 55 tới 67 người không tham gia gì vào công trình này?
Bài thứ 4: “Điện giật nông dân nghèo” đăng trên báo Lao động Xã hội năm 1995 nói về tệ hà lạm tiền điện tại rất nhiều vùng nông thôn, bài báo này đã được Thủ tướng Võ Văn Kiệt chỉ đạọ ngành điện xem xét việc bán điện cho nông dân.
Bài thứ 5: “Trò chuyện với trùm buôn lậu vải về các thứ “luật rừng”, “luật bể” đề cập đến tình trạng buôn lậu vải tràn lan trên biển do có sự làm luật giữa giới buôn lậu và các cơ quan chức năng chống buôn lậu, bài báo đăng trên báo Quân đội nhân dân năm 1995, được Thủ tướng chuyển cho các cơ quan chức năng tìm biện pháp ngăn chặn.
Bài thứ 6: “Cả một đàn voi đã chui qua lỗ kim” đăng trên báo Lao động và Văn Nghệ năm 2006. Nguyên Thủ tướng Võ Văn Kiệt đã gọi điện cho Tổng Biên tập báo Lao động Vương Văn Việt nhờ chuyển lời cảm ơn của ông đến tác giả bài viết.
( Bài đã đăng trên Tiền phong dịp Cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt qua đời...)