Tìm kiếm
Trang chủ
Về tác giả Trần Nhương
Thơ
Truyện
Tản văn
Văn học nước ngoài
Tin văn và...
Bầu bạn góp cổ phần
Tôi có ý kiến
Viết về Trần Nhương
Cùng vui
Khúc kha khúc khích
Thư giãn video clip
Tư liệu nhà văn
Trần Nhương giới thiệu
Poems
Tài liệu tham khảo
Tranh Trần Nhương
Gallery
Liên kết website
nico-paris.com
vietnamnet
Hội Nhà văn Việt Nam
Văn nghệ Thái Nguyên
Hội Nhà văn HP
Chú Tễu
Dân Trí
Giáo dục Việt Nam
Tiền Phong
Dân Việt
Tuổi trẻ
Thanh niên
Thế giới mới
vnexpress
Lão Khoa
Đông y Trần Ngọc Chấn
Trí thức trẻ
VTC news
Soha
Hội VHNT tại Nga
Văn chương Việt
Mai Văn Phấn
Kim Dung-Kỳ Duyên
viet-studies
TC Văn hóa Nghệ An
Bô xít VN
Trần Kỳ Trung
lucbat.com
Văn nghệ quân đội
Bộ Tư pháp
Thế giới văn hóa
Văn đàn Nguyễn Nguyên Bảy
Lê thiếu Nhơn
Hoàng Tuấn Công
Đất Việt
Ảnh Thái Phiên
Tin nóng
Nhà thơ Văn Công Hùng
Vương Tri Nhàn
Tiin.vn
Hội Mỹ thuật VN
Nguyễn Duy Xuân
Tô Ngọc Thạch
Trần Nhương blog
Phụ nữ HCM
Văn đàn Việt
linh kiện laptop
GS Trần Đình Sử
Đời sông và pháp luật TPHCM
Cao Bồi Già
Nhà văn Triệu Xuân
Hội Mý thuật Hà Nội
Tôn vinh văn hóa đọc
BBC
Ca dao Tục ngữ
Tây Bụi
Vũ Thanh Hoa
Báo Văn nghệ Hội Nhà văn VN
Chúng ta
Cá Sấu Việt Nam
Báo Người cao tuổi
Hội Nhà văn TP HCM
Trần Nhương blog 2
saigon oc
Nhịp cầu Hoàng Sa
Văn học Sài Gòn
Chim Việt cành Nam
Song Hà (boygia)
Chu Mộng Long
Tạp chí nước Đức
Quán chiêu văn
Trần Xuân An
Văn hiến
Việt nam xưa
Trần Hoài Dương
Báo Tia Sáng
Thư viện Thơ
NGUYEN HUUVINH
Đặng Xuân Xuyến blog
Câu lạc bộ Văn chương
TC Người Hà Nội
TC Đáng Nhớ
Văn nghệ Trẻ
SOI
VIÊN NGÔN NGỮ VH PHƯƠNG ĐÔNG
THƠ VÀ ĐỜI
La Khắc Hoà
Trang chủ
» Bầu bạn góp cổ phần
NGUYỄN THUÝ QUỲNH MÃNH LIỆT MÀ ĐÔN HẬU
Vũ Nho
Chủ nhật ngày 10 tháng 5 năm 2009 4:14 PM
Nguyễn Thúy Quỳnh không còn trẻ nữa, nhưng so với các bậc đàn chị trên thi đàn thì cũng chưa phải là già. Tuổi bốn mươi là tuổi chớm “vào thu đang độ đẹp hết mình” ( Phan Thị Thanh Nhàn). Nguyễn Thúy Quỳnh làm thơ và đăng báo khi còn là sinh viên khoa Ngữ văn Đại học sư phạm. Đến bây giờ với hai chục năm làm thơ, in hai tập thơ dày dặn và số thơ đăng báo tập hợp cũng đủ một tập khác, chị đã là Hội viên Hội nhà văn Việt Nam, Phó chủ tịch Hội văn học nghệ thuật tỉnh Thái Nguyên.
Thơ Nguyễn Thúy Quỳnh có những hình ảnh về quê hương miền núi, về Thái Nguyên khá gợi cảm:
Ngựa thồ nhịp nhịp qua cầu
Những má đào phây phây gió
Chợ phiên râm ran dốc phố
Mái cọ lô nhô bóng trưa
Na Rì
Hoa sữa trắng đường hào phóng hương bay
Ngỡ vốc được trên tay, cài trong tóc
Ga Đồng Quang nhịp xe thồ lóc cóc
Những quán hàng nhộn nhịp thắp đèn đêm
Thơ trên đường về nhà
Nhưng ấn tượng về thơ chị không phải chỉ là cảnh sắc thiên nhiên mà chủ yếu là một tâm hồn, một con người say đắm, mạnh mẽ, quyết liệt mà đôn hậu.
Dễ dàng nhận thấy Nguyễn Thúy Quỳnh “già” đi khá nhanh ở trong thơ. Phải chăng vì hoàn cảnh riêng, lại là người lãnh đạo văn nghệ địa phương nên con người buộc phải “trưởng thành” sớm? Có thể. Nhưng có lẽ vì Nguyễn Thúy Quỳnh còn là người khá nhạy cảm và cả nghĩ nữa chăng? Kí ức thời sinh viên chỉ như là một cơn mưa bóng mây trong bầu trời thơ nồng nàn mùa hạ:
Bạn bè ơi, thèm một lần trốn học
Lũ chúng mình trèo xe buýt rong chơi
Với bạn
Và những tình cảm mãnh liệt của người con gái yêu “như kẻ mộng du”, không biết và không nghe gì hết, sẵn sàng bày tỏ tình yêu bất chấp lòng kiêu hãnh và quyền uy con gái của mình:
Em sẽ chạy đến
Quỳ xuống chân anh mà thú nhận
Em yêu anh biết bao nhiêu
Thứ bảy
…những tình cảm ấy cũng sớm qua nhanh. Cô gái yêu đến mức mạch máu cũng biết nói : “ Từng mạch máu trong ta nhắc tên người như dại như điên” ( Thơ cuối chiều) đã sớm chấp nhận hạnh phúc để rồi sau có lúc như hối tiếc “ Giá mà em từ chối”. Chỉ còn lại một Nguyễn Thúy Quỳnh từng trải, lắm khi cô đơn, hay chiêm nghiệm về cuộc đời, về tình người, về thơ ca trước những điều ngổn ngang cuộc sống. Tuy vậy phải công nhận rằng Nguyễn Thúy Quỳnh là người yêu mãnh liệt, hết mình:
“ Ta đã từng tin trời sinh ta cho nhau/ Đã từng yêu như chẳng thể nhiều hơn được nữa/ Như hoang mạc chờ mưa, như rừng khô gặp lửa” ( Gửi một người). Tình yêu có gì đó trắc trở, không thuận chiều :
Một ngày
lời yêu bỗng dưng tuột xuống vực sâu
người yêu bỗng dưng hóa người đâu đâu
Xin lỗi
Bởi vậy mà Nguyễn Thúy Quỳnh thường có những câu thơ hoài niệm, nuối tiếc, băn khoăn, đôi khi dằn vặt, âm thầm đau xót:
Phố núi chông chênh mình em lạc bước
Lối cũ trăng gầy, tấm tức kỉ niệm rơi
Ghi ở Na Rì
Đã đành duyên nợ thì mang
Nghĩ mình chưa nụ đã tàn lại đau
Tặng
Và nụ hôn thiên thần
Xin để lại
Thoáng giận hờn thành vĩnh viễn mang theo
Tôi tiếc một lần yêu
Sang ngang
Hoàn cảnh riêng có những éo le. Thêm nữa áp lực cuộc sống, áp lực lên người quản lí đã khiến cho Nguyễn Thúy Quỳnh cảm thấy căng thẳng. “Nhiều lúc không thể chịu đựng cuộc đời này thêm một giây nào nữa” ( Nhớ Trịnh). Và những sự hẫng hụt dẫn đến trạng thái dường như vô cảm khi đã nhận những nỗi đau buồn quá mức của một con người ở chị là có thật :
Đã bao lâu rồi, tôi không khóc, không đau
Không yêu ghét chi ai, cũng chẳng còn thương nhớ
Âm ỉ trong tôi, cái gì đang vỡ ra, cái gì đang hóa đá
Tự cảm
Nhưng thật may là Nguyễn Thúy Quỳnh còn có tuổi trẻ, còn có bạn bè, có bao nhiêu “ những lấp lánh mắt cười” ( Thơ viết trên điện thoại) thân ái xung quanh, có nhạc Trịnh, nên chị có thể như cỏ hồi sinh và phục sinh nhanh chóng : “ Giữa trăm vòng cuộn xoáy/Bật mầm ta hồi sinh” ( Với cỏ).
Không khóc, không đau là trong một thời điểm khủng hoảng tinh thần mà nói vậy thôi. Trái tim đa cảm, đa đoan sao có thể dửng dưng trước nỗi đau của mình và nỗi đau của bao người. Sự nhạy cảm của trái tim phụ nữ dễ làm cho chị xao lòng, xốn xang. Tâm hồn chị đẫm nước trong cơn mưa ướt sũng đá Đồng Văn, khi chị gặp em nhỏ lấy ô che cho củi:
Mưa Đồng Văn đá cũng sũng nước rồi
Có chiếc ô em che lên củi
Củi ướt ai mua, làm sao đem về núi
Mưa vô tình lây ướt cả sang tôi
Một sáng Đồng Văn
Chị mất ngủ vì những mắt vịt con bị bỏ rơi ngoài đồng “ Triệu cặp mắt tròn kinh hãi xoáy vào đêm” ( Lời ru đàn vịt ngoài đồng). Mắt vịt xoáy vào đêm hay xoáy vào trái tim người lo lắng cho đàn vịt, lo cho những người nông dân mất gần như cả gia tài. Chị băn khoăn, cảm thông và xa xót trước những đồng hương, đồng bào dứt áo ra đi mưu sinh nơi đất khách quê người trên “chuyến xe đưa người”, mình đã khổ, mà những người ở nhà cũng đành mặc cho số phận:
Bao nhiêu người đàn ông hăm hở bán mồ hôi xứ dầu?
Bao nhiêu người đàn bà gửi lại con mình
vượt trùng khơi nuôi con thiên hạ?
bao nhiêu người ngồi hóa thạch đầu sàn?
bao nhiêu bé lớp một đến trường không cha đưa mẹ đón?
Một chuyến xe khách
Chị cảm thông, trân trọng những người đàn bà “dầm chân trong buốt giá” giữa những ngày rét hại:
Những người đàn bà bì bọp dặm trên mặt ruộng
Những dảnh mạ chắt chiu xanh từ cân thóc giống cuối cùng
Cách nhau một hàng rào B40
Bóng những tòa nhà chọc trời
đổ trên lưng họ
Viết giữa ngày rét hại
Nhà văn Nam Cao có viết với tinh thần bao dung mà chúng ta đều biết: “ Một người đau chân có bao giờ quên được cái chân đau của mình để nghĩ đến một cái gì khác đâu? Khi người ta khổ quá thì người ta chẳng còn nghĩ gì đến ai được nữa” ( Lão Hạc). Nguyễn Thúy Quỳnh có nỗi đau riêng. Nếu chị chỉ nghĩ đến mình thôi thì ta cũng không nỡ trách. Nhưng nhà thơ đã nén lại, đã vượt qua nỗi đau riêng để nghĩ đến những nỗi đau của người khác, những nỗi đau “không của riêng ai”. Đây chính là điều đáng trân trọng ở chị với tư cách một người phụ nữ, một công dân, một nhà thơ, người bạn đồng hành của “phe nước mắt”. Đây cũng là điểm khác biệt với một số nhà thơ trẻ chỉ khai thác cái tôi cá nhân, mặc dù cái tôi thời nay không phải là điều kiêng kị và cũng không còn mới mẻ.
Càng về sau này, thơ Nguyễn Thúy Quỳnh càng nghiêng về hướng suy tư, chiêm nghiệm “Thơ thao thức nỗi nhân tình thế thái” ( Đêm thơ ở Hòa Bình). Dù là Nghĩ chơi, dù là Bất chợt, Tự cảm hay Tự bạch hoặc Không đề, Nguyễn Thúy Quỳnh thường gợi những dự cảm, suy tư, ngẫm ngợi về lẽ sống, về tình đời, về phận người, kể cả phận thơ và phận người cầm bút.
Trong ngày giỗ cha đỡ đầu, chị có câu thơ dự báo đầy thảng thốt:
Dưới ba tầng đất sâu, bầy rô ron đêm đêm khát nước
Phố đã tràn vào tận sân rồi
Thơ trước ngày giỗ
Suy nghĩ về sự im lặng, chị đã ứng xử theo tinh thần của người xưa “một sự nhịn, chín sự lành”, chị đã “làm theo” lời khuyên với những mức độ khác nhau ( thuận tình- lẳng lặng- cúi mặt). Nhưng cuối cùng chị nhận ra rằng càng “nhân nhượng” thì kẻ xấu càng lấn tới:
Bây giờ
bầy người điên nhảy múa trong ngôi nhà của tôi
giật bốn bề tung tóe
dẫm lên cái tên cha mẹ cho tôi
và cười nhạo
Tôi một mình đứng ngoài bờ giậu
mới biết là mình câm
Im lặng
Gửi các con thân yêu, gia tài quý giá của đời mình, chị dặn dò các con khi đã nửa đời từng trải:
Con ơi, không phải chỉ đạn bom mới gây ra cái chết, sự giả nghĩa giả nhân còn hủy diệt hơn nhiều.
Gửi các con
Nghĩ về cuộc sống hối hả, cuộn xoáy “Lợi danh xoay tít mù nơi quan trường”, chị biết ơn quán cà phê cho mình phút giây là mình, lắng lại, “trôi” đi:
Nếu không quán nhỏ, chắc chi biết buồn
Nhấp cà phê đắng, thấy mình thật hơn
Trong quán cà phê
Và chính lúc ấy, chị ngộ ra :
Cả triệu năm qua sông đơn độc
Sự đơn độc nào chia cho ai được?
Trong quán cà phê
Trong thơ Nguyễn Thúy Quỳnh, thường gặp những suy tư. Khi cuộc sống “hai mươi tư giờ chìm trong marketing” chị nhận ra chỉ có lòng tốt là không cần quảng cáo, chỉ có mùa xuân là không cần tiếp thị. Chúng không theo cơ chế thị trường ( Vừa đi vừa nghĩ). Chị suy tư về sự đổi thay khi nhìn tứ phía “ vô số mặt giăng giăng như mưa/ không biết đâu mặt thật đâu mặt nạ/ chết điếng nhận ra mình vô phương” ( Nghĩ chơi 2). Chị muốn nghĩ thật tốt về đàn ông với tiêu chuẩn lí tưởng “dầu nửa số mày râu trên thế giới này chẳng thể gọi là đàn ông được nữa”, nhưng không phải thế, vẫn nhan nhản các vị mày râu tham lam, la cà, be bét rượu bia, tự cao tự đại,…nhu nhược, đớn hèn ( Nghĩ về đàn ông). Chị phẫn nộ và buồn trước điều “ bỗng dưng nhìn thấy”, trước các thi hữu có “ những cái nhìn âm u/ những trận mưa ngôn từ rào rào/ nhân danh sự tử tế/ nhân danh thơ” ( Về một nhà thơ). Và Nguyễn Thúy Quỳnh cũng không cần vòng vo rào đón khi không đồng tình “ Về một kiểu làm thơ”.
Có thể thấy rõ Nguyễn Thúy Quỳnh đã vượt qua những định kiến, rào cản, kể cả những bức “tường thành ta và người dựng lên” để sống và sáng tạo. Dù gặp phải “ Những bàn tay nhẽo nhớp ngày càng nhiều/ mỗi lần chạm vào chúng ta toát mồ hôi lạnh” ( Lan man đêm); dù lòng tin có bị đánh cắp, nhưng vẫn tin “ Lòng tin sinh ra làm gì nếu không để tin người” ( Bảo trọng). Chị vẫn bền bỉ làm thơ. Tất nhiên, thơ không còn hồn nhiên như trước. Nguyễn Thúy Quỳnh viết nhiều về nỗi cô đơn là chuyện tự nhiên : “ Một mình gồng gánh nỗi giận, nỗi thương, nỗi buồn, nỗi khát” (Viết giữa đêm và ngày). Đặc biệt là cảm nhận về con đường dằng dặc của cuộc đời. Người còn trẻ, người ít va vấp, người hồn nhiên không bao giờ cảm nhận cuộc đời như vậy. Trong khi đó ở thơ Nguyễn Thúy Quỳnh, khá nhiều hình ảnh, cảm giác đường dài, đời dài, đường xa :
Cõi người dằng dặc, lần đường lại đi
Đi chùa
Những bàn chân lầm lũi bước
còn xa lắm cái ngày kết thúc
Những bước chân xoáy ngược chiều bão cát
khúc trường- ca-độc-hành
Thơ về lạc đà
Các bài thơ Không đề 2, Về căn phòng của tôi, Sinh nhật 2, Lan man đêm, Sau tiếng sét đầu mùa, Đàn bà, Đồng hành đều nói về con đường xa dằng dặc mà người thơ lầm lũi đi. Có thể cảm thông được vì sao nhà thơ mới bốn mươi tuổi, mới xuất hiện chưa lâu trên thi đàn mà đã viết:
Em, con bò già kéo chiếc cày số phận
Lê trên cánh đồng mờ mịt
Cắt xuống mặt đêm vô vàn rãnh sâu
rỉ nhưng giọt bầm đen
Đêm thứ 84
***
Trong một bài thơ nhan đề Về căn phòng của tôi, một kiểu thơ tự bạch, chúng ta bắt gặp những câu thơ này:
Một tôi
mỗi sớm mở mắt lại phân thân
Nửa tiếp tục rúc đầu vào đệm chăn thơm tho
bật máy tính lang thang trong cõi chữ
dung dăng bầy kí tự bé xíu và thân thiện,
nhảy múa và hát nghêu ngao.
Nửa rong ruổi những con đường sặc sụa khói bụi
mê mải lặn ngụp cõi người
sấp ngửa những tính toan
lần hồi vui buồn mỗi ngày như hành khất lần tiền trong nón rách.
Thật ra phân thân là chia cho rành rẽ, chi li ra. Chứ không ai có thể sống hoàn toàn phân thân như thế. Nhưng có một điều chúng ta tin. Đó là vì có “rong ruổi những con đường sặc sụa khói bụi” và nhờ “ lặn ngụp cõi người” nên nhà thơ mới có cái mà lang thang trong cõi chữ, mới có thể viết thành những bài thơ ngổn ngang những suy tư, chiêm nghiệm, không ít nỗi đau nhưng cũng rất đôn hậu và chân tình. Những bài thơ ấy làm nên gương mặt thơ Nguyễn Thúy Quỳnh riêng không nhòa lẫn.
Hà Nội, 8/3/2009
Các tin khác
ĐẠO PHẬT TRONG TIẾN TRÌNH LỊCH SỬ DÂN TỘC
CHÙM THƠ VŨ CÔNG HOAN
VỀ VỚI THÁNH MẪU NGUYỄN THỊ LỘ VÀ DANH NHÂN VĂN HÓA THẾ GIỚI NGUYỄN TRÃI
CHÙM THƠ NGUYỄN QUANG HÀ
DẠ CÓ HAY DẠ KHÔNG ?
CHÙM THƠ NHÂN NGÀY PHẬT ĐẢN
TƯỚNG GIÁP
THƠ NGUYỄN THỊ THÚY NGOAN
BÁC HỒ VỚI TRUYỆN KIỀU
HỌA THƠ BÙI MINH QUỐC
TỰ HỌA BÀI "THƠ TẶNG ANH VĂN"
MẸ
CĂN CỨ VÀO ĐÂU ĐỂ MINH ĐỊNH TINH THẦN DÂN CHỦ VÀ KHOA HỌC TRONG PHÊ BÌNH VĂN HỌC ?
PHONG DAO HUÊ TÌNH
100 NGÀY VƯỢT TRƯỜNG SƠN
CẢM NHẬN BÊN ĐƯỜNG
THẾ A !
K.MARX DƯỚI CON MẮT CỦA MỘT TRÍ THỨC ĐÔNG ÂU
NHỮNG NGƯỜI ĐƯỢC BÁC HỒ ĐẶT TÊN, AI CÒN AI MẤT ?
CẦU LONG BIÊN
Bài đọc nhiều nhất
ĐÔI NÉT KỂ VỀ MÌNH
CÂU NÓI BUỒN NHÁT TRONG TUẦN
Nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm: GIỜ CHỈ CÒN CHƯỜNG MẶT RA TRONG THƠ
HUYỀN THOẠI TẮM TIÊN TÂY BẮC
ANH BA SÀM TÁI NGỘ
BẢN TIN CỦA TTX VIỆT NAM
TRẦN NHƯƠNG.COM
10TRUYỆN NGẮN CỰC NGẮN CỰC HAY
CÁ THÁNG TƯ
NHÂN THỂ DỮ TÂM KINH (人体与心泾)